Trump yönetiminin, Kanada ve Meksika’dan ithal edilen ürünlere %25, Çin‘den ithal edilen ürünlere ise %10 gümrük vergisi uygulamalarını bugünden (1 Şubat) itibaren yürürlüğe koyduğu duyuruldu. Bu yeni tarifeler, ABD’de yüksek enflasyon ve ticaret savaşları kaygılarını yeniden alevlendirirken, hem siyasi hem de ekonomik arenada büyük tartışmalara yol açtı.
Vergi Uygulamasının Amaçları ve Kapsamı
Başkan Donald Trump, kampanya döneminde de sözünü vermiş olduğu bu gümrük vergileriyle iki ana hedefe ulaşmayı amaçlıyor:
•Yasadışı Göç ve Kaçakçılığın Önlenmesi: Trump, yasadışı göç, fentanil gibi opioid ilaçlar için kullanılan kimyasalların kaçakçılığını engellemek amacıyla, bu ülkeleri daha fazla işbirliğine zorlamak istiyor.
•Yerli Üretimin Canlandırılması ve Federal Gelir Artışı: ABD içindeki yerli üretimi teşvik etmek ve federal hükümetin gelirlerini artırmak için yeni vergiler kullanılacak.
Ayrıca, Trump yönetimi, özellikle petrol ithalatı üzerinde bu vergilerin etkisini hafifletme güvencesi verse de, gümrük vergilerinin ABD ekonomisi üzerindeki olası olumsuz etkileri uzmanlar tarafından dikkatle izleniyor.
Yeni Vergilerin Ayrıntıları ve Uygulama Tarihi
•Kanada ve Meksika: İthalatın %25’ine denk gelecek şekilde uygulanacak.
•Çin: İthalatın %10’una uygulanacak.
•Uygulama Tarihi: 1 Şubat itibarıyla yürürlüğe girecek.
•Ek Açıklamalar: Başkan Trump, yeni tarifelerin Cumartesi günü yürürlüğe girmesini engelleyecek hiçbir engel olmadığını belirtti. Ayrıca, petrol ithalatı için %10 gibi daha düşük bir tarife oranı uygulanabileceği ifade edildi.
Beyaz Saray sözcüsü Karoline Leavitt, Cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada, “Yarından itibaren bu vergiler yürürlüğe girecek. Bunlar Başkan tarafından verilen ve tutulan sözler” diyerek yeni uygulamanın kesinliğini vurguladı.
Ekonomik ve Siyasi Riskler
Trump yönetiminin bu adımının kısa vadede ABD ekonomisine zarar verebileceği ve enflasyonu artırabileceği yönünde endişeler bulunuyor.
•Sektörel Etkiler: Uzmanlar, özellikle enerji, otomobil, kereste ve tarım sektörlerinde fiyatların artabileceğine dikkat çekiyor.
•Ticaret Savaşları: Trump’ın, ABD’nin stratejik rakibi Çin ile yürüttüğü ticaret savaşları kapsamında bu vergileri uygulaması, uluslararası arenada da geniş çaplı tepkilere neden oldu.
Senato’da Demokrat Parti lideri Chuck Schumer, “Müttefiklerimize saldırmak yerine Çin gibi oyunbozan rakiplerimize karşı daha sert davranmaya odaklanmalıyız” diyerek, yeni tarifelerin orta gelirli ailelerin geçimini zorlaştıracağını savundu.
Uluslararası Tepkiler ve Misilleme Olasılıkları
Yeni gümrük vergilerinin uygulanması, yalnızca ABD ekonomisi üzerinde değil, aynı zamanda uluslararası ticaret ilişkilerinde de tedirginlik yarattı.
•Kanada: Başbakan Justin Trudeau, gümrük vergilerinin ABD için “feci sonuçlar” doğuracağını, Amerikan istihdamını riske atacağını ve fiyatların yükselmesine neden olacağını belirtti. Trudeau, “Maksatlı, güçlü ama makul, acil bir yanıt vermeye hazırız” ifadesini kullandı.
•Meksika: Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum, ABD’nin kararlarına karşı “A, B ve C planları” olduğunu vurgulayarak, ülkesinin egemenliğine saygı gösterilmesini talep etti.
•Çin: Washington’daki Çin Büyükelçilik Sözcüsü Liu Pengyu, iki ülkenin de ticaret ve gümrük vergisi savaşlarından kazanç sağlayamayacağını, bunun her iki tarafın ve dünya ekonomisinin zararına olacağını ifade etti.
Ayrıca, uzmanlar, Trump’ın ilk döneminde Çin’e uyguladığı benzer vergilere Pekin hükümetinin sert misillemelerde bulunduğunu hatırlatıyor. Kanada ve Meksika için de misilleme vergileri uygulanabileceği öngörülüyor.
Piyasa Tepkileri ve Ekonomik Görünüm
Yeni gümrük vergileri açıklanmasının ardından ABD borsalarında ani düşüşler gözlemlendi:
•S&P 500: %0,5 düşüş yaşadı.
•Nasdaq Bileşik: %0,3 düşüş kaydetti.
• Dow Jones Endüstriyel Ortalaması: %0,8’lik bir kayıp yaşandı.
Uzmanlar, üç ülkeden de misilleme vergilerinin uygulanmasının, küresel ticarette geniş çaplı bir gerilime ve tedarik zinciri aksamalarına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Sonuç
Trump yönetiminin, Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik uygulamaya koyduğu %25 ve %10’luk yeni gümrük vergileri, ABD’de ve uluslararası arenada ciddi ekonomik ve siyasi tartışmalara neden oldu. Yüksek enflasyon, ticaret savaşları ve uluslararası misilleme riskleri gibi faktörler, bu adımın uzun vadede ne gibi sonuçlar doğuracağını merak konusu haline getiriyor.
Yeni tarifelerin, ABD iç piyasalarında fiyat artışlarına, enerji ve otomobil gibi sektörlerde daralmaya ve uluslararası ticarette gerginliğe yol açabileceği öngörülüyor. Tüm bu gelişmeleri yakından takip etmek, küresel ticaret dinamiklerini anlamak açısından büyük önem taşıyor.
