Kanada’ya Yerleşirken Bilmeniz Gerekenler Kılavuzu

Bu kılavuz Kanada’ya ilk defa gelmek üzere hazırlık yapanlara ve kısa süre önce gelenlere çeşitli öneriler sunmak amacıyla hazırlanmıştır. Temel amaç, Kanada’ya gelme süreci ve yaşamın ilk aylarında dikkat edilmesi gereken noktalarla ilgili yol göstermek ve Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler ile ilgili yardımcı olmaktır. Yorum ve önerileriniz için aşağı yorum yapabilirsiniz.

Katkı veren arkadaşlarımıza teşekkürlerimizle: Murat Budak, Erol Kavas, Ferit Esen, Aruz Mesci, Işın Iris Ünlü – Yazar: Görkem Çetin ( Aşağıdaki bilgiler katkı verenlerin ve yazarın kişisel tavsiyeleridir. Belirtilen markalar yazarın kişisel tercihidir, bu markaların Kanada Geyikleri ile ilgili bir işbirliği bulunmamaktadır. )

Öncelikle Kanada’nın yurtdışından gelenler için olan güncel pandemi kısıtlamalarını Kanada’nın resmi websitesinden takip etmenizi öneririz. Şu anda Kanada’ya gelen herkesin telefonunda ArrivaCAN adında bir uygulama olması mecburi. ArriveCAN uygulaması ile ilgili bilgi edinmek için linke tıklayarak detaylı yazımızı okuyabilirsiniz.

1. Kanada’ya Gelmeden önce

Uçağa binmeden önce paketlemeniz gereken tüm eşyaları en ince detayına kadar mutlaka düşünmüşsünüzdür, ancak herkesin aklına gelmeyen ve ihtiyaç olduğu zaman çok işe yarayan bazı önemli detayların listesini aşağıda bulabilirsiniz. Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler listesinin ilkinde yanınızda getireceğiniz eşyalar bulunuyor.

 

• Yanınızda getireceğiniz elektronik cihazların (saç kurutma makinası vb gibi) Kanada’daki elektrik sistemine (110/120V) uygun cihazlar olması gerekiyor. Bunun dışında Kanada’da kullanılan priz girişleri Türkiye’den farklı olduğu için yanınızda yeterli sayıda priz dönüştürücü de getirmelisiniz. Eğer dönüştürücü getirmeyi unutursanız Kanada’da da bunları temin edebileceğiniz birçok dükkan mevcut fakat Türkiye’de TL olarak alabileceğiniz cihazı burada Kanada dolarıyla (CAD) birkaç katı harcayarak alacağınızı unutmayın.
• Yeteri kadar Kanada doları yanınızda olsun. Bu sayede ATM aramak zorunda kalmazsınız. TL getirmeyin, bozamazsınız. CAD yerine zorda kalırsanız ABD doları (USD) da getirebilirsiniz, ancak bankaların kur makası oldukça geniştir.
• Mevcut ehliyetinizi yanına alın, bu sayede ilk 3 ay ya da Kanada ehliyeti alana kadar Türkiye ehliyeti ile araç kullanabilirsiniz.
• Kanada’da geçerli bir çalışma izniniz yani work permit‘iniz varsa SIN(Social Insurance Number)numarası alma hakkınız da vardır. SIN numarası Kanada’da olduğunuz süre boyunca sürekli olarak ihtiyaç duyacağınız bir nevi kimliğinizdir. SIN, kısaca belirtmek gerekirse bireysel sigorta numarasıdır ve Türkiye’deki TC kimlik numarasına benzer. Eğer kalıcı oturum izniniz yoksa geçici bir SIN numarası alacak, oturum izniniz gelince de bunu kalıcıya çevireceksiniz. Kalacağınız yerin yakınlarında bulunan Service Canada‘nın adresini kayda alın. Eğer Kanada’ya gelirken sınırda SIN numarası almamışsanız, numaranızı buradan temin edeceksiniz. Çalışmak için SIN numarasına mutlaka ihtiyacınız olacak. Bunu kaybetmeyin ve başkasına hiç bir şekilde vermeyin.
• Bavullarınızdan bir ya da bir kaçının kaybolması durumunda size 1 hafta içerisinde havayolu firması tarafından geri teslim edileceğini düşünerek 1 haftalık gerekli kıyafet ve tüm diğer önemli ihtiyaçlarınızı kabin bagajınıza alın. Bu sayede valizleriniz size teslim edilene kadar hayatınıza devam edebileceksiniz. Bir diğer yöntem ise eğer isterseniz önemli eşyalarınızı valizlerinizin içinde dağıtabilirsiniz. Örneğin yanınıza sürekli kullandığınız ilaçlardan alacaksanız (ki Kanada’da ilaç oldukça pahalı ve sağlık sigortası karşılamıyor), bunları birkaç bavula serpiştirin.
• Gözlük lensleri Kanada’da hem pahalı olduğundan, hem de doktor kontrolünde verildiği için 1-2 senelik lenslerinizi de bavula atın.
  Kanada’ya gelmeden önce Türkiye’den mutlaka sağlık sigortası yaptırın. Sağlık güvenceniz bulunmuyor ise oldukça ciddi bir mali riskle karşı karşıya kalabilirsiniz, zira burada aktif bir sigortanızın olmadığı bir durumda başınıza bir şey gelmesi durumunda doktor ve hastane masrafları yüksek olabilir.
• Toronto’da peynir, zeytin, sucuk, pastırma, çay, Türk kahvesi gibi Türk yiyecek ürünleri bulabileceğiniz için bunları yanınızda getirmenizi önermiyoruz. Maalesef aynı durum Montreal, Ottawa ve Vancouver için henüz geçerli olmayabilir, zira seçenekler bu iki şehir için Toronto’ya nazaran biraz kısıtlı. Fakat bazı Türk markalar Kanada’nın her noktasına online satış yapmakta ve nerede olduğunuzun bir önemi kalmamakta.

2. Kanada’da Bankalar ve Bankacılık Sistemi

Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler kılavuzunda en önemli aşamalardan birisi de Kanada’daki bankalar ve bankacılık sistemi. Bankalar Kanada’nın en güçlü kurumları. Çoğunu Türkiye’deki bankaların verdiği hizmetle kıyaslamak mümkün olmasa da, buraya geldiğiniz anda ilk iletişime geçeceğiniz kurumlardan birisi de bankalar olacaktır.

 

• Buraya geldiğiniz zaman ilk işiniz bir hesap açtırmak ve banka kartı (ve yapabiliyorsanız kredi kartı) almak olmalıdır.  Kanada’da hala çek sistemi oldukça yaygın ve birçok yerde kira ödeme işlemi çek ile yapılıyor. İhtiyacınız olması durumunda çek koçanı da almak durumunda kalabilirsiniz.
• Banka hesabınızı -eğer öğrenci olarak gelmişseniz- bazı bankalar eşinizle ortak açabilirler. Daha ileride ayrı ayrı hesaplar da açabilirsiniz. Öğrenci iseniz bazı bankaların sizden yıllık hesap işletim ücreti almayacaklardır. Daha sonra herhangi bir sürprizle karşılaşmamak için bankanız ile bunu kontrol etmeyi unutmayın.
• Kanada’nın en büyük 6 bankası RBC, HSBC, TD, Scotiabank, BMO ve CIBC‘dir. Önerim bunlardan birisiyle çalışmanız olur.
• Türkiye’den para aktarımı yapacaksanız paranız Kanada’ya gelince bundan işlem ücreti alınır. Eğer Türkiye’de HSBC ile çalışıyorsanız, Kanada’ya para aktarımını maliyetsiz yapabilirsiniz. Ek olarak bazı bankaların “Canada Newcomers” paketi olabilir ve size hesap açtığınız zaman nakit hediyesi verebilirler.
• Türkiye’den Kanada’ya para aktarmak için bir başka seçeneğiniz de eski adıyla TransferWise, yeni adıyla Wise. Hesaplar arası çok az işlem ücretiyle 40 dakikada para transferi gerçekleştirebiliyorsunuz. Öte yandan bankalar arasında yapılan transferler ise 2-3 iş gününü buluyor. İlk kez kullandığınızda göndereceğiniz paranın miktarına bağlı olarak pasaportunuz ile kimlik kontrolü yapmak isteyebilirler. Bu sebeple hesabınızı önceden açtırıp acil bir durum için kullanıma hazır hale getirebilirsiniz.
• Eğer Türkiye’den USD getirip burada CAD’ye çevirmeyi düşünüyorsanız en iyi dönüşümü KnightsBridgeFX yapıyor (bankalarla aradaki farklarına mutlaka bakın, bankalarda USD-CAD çevrimi asla yapmayın).
• Türkiye’den Kanada’ya gelirken yanınızda kişi başı taşıyabileceğiniz para miktarı limiti 10.000 CAD ve bu limite kadar herhangi bir yere bildirim yapmadan para getirebilirsiniz. Aile olarak geliyorsanız da yine üst sınır 10.000 CAD. Türkiye’de bir bankaya bunu bir kaç gün önceden söylemeniz gerekiyor ki sizin için hazır etsinler.
• Siz mümkünse her türlü probleme hazırlıklı olmak adına ilk girişte yanınıza 10.000 CAD’den biraz daha fazla alın, girişte beyan edin ve gerekçe olarak ilk defa geldiğinizi ve banka hesabınızın olmadığını belirtin.
• Kanada’ya geldiğiniz anda geliş amacınız uzun bir süre kalmak ise, ev/araba kiralamışsanız artık “resident” sayılıyorsunuz ve vergi vermeye başlıyorsunuz.
• Bu “oturuma sahip olma” (residency) öncesinde daha önce kazandığınız ve dolayısıyla vergisini ödediğiniz varlıklarınızı Kanada’ya getirmeniz durumunda bunlara ayrıca vergi vermezsiniz. Ancak yeni sistemle, Kanada’da oturum sahibi olduğunuz anda (kalıcı oturum değil!) Türkiye’deki kazançlarınızın vergisini Türkiye’de verdikten sonra aradaki farkın vergisini de Kanada’da vermelisiniz. Konu ile ilgili Turkish Voice of Canada‘dan İrep Çakır‘ın yapmış olduğu “Uluslararası Para Takibi” videolarını izleyebilirsiniz.
• Eğer Kanada’ya taşıyacağınız varlıklarınız 250.000 doların üzerinde ise bir “finansal danışman” ile çalışmanız ve geleceğinizi teminat altında almanız oldukça önemli. Bu danışmanlar sizin yatırımlarınızı en iyi şekilde değerlendirecek fikir verirler. Örnek vermek gerekirse GIC (Guaranteed Investment Certificate) dediğimiz ve faize çok benzeyen, ama düşük gelir getiren yatırım yöntemleri yerine sizi bonolar ve ortak fonlara yönlendirebilirler.
• Bankada hesabınız olduktan sonra eğer borsaya girmek ya da kriptopara alanında yatırım yapmak isterseniz WealthSimple ve Questrade gibi Kanada’da hizmet veren kurumlarda hesap açıp, bankanızdan buradaki hesaplara nakit göndermek suretiyle alım-satım yapabilirsiniz. Burada önemli olan bu bankalarda açacağınız hesabın yatırım hesabı (TFSA) olması.

Kişisel yorum: Ben RBC ile çalışıyorum ve çoğunlukla yavaş da olsalar, iletişimlerinden genel olarak memnunum. Hangi banka ile çalışırsanız çalışın, mutlaka bir müşteri temsilcisi ile iletişimde olmanızı öneririm, bu sayede hem paradan hem zamandan tasarruf edebilirsiniz.

3. Kanada’da Birikim Hesapları: RESP, RRSP ve TFSA Nedir?

Banka hesabı açtıktan sonra karşınıza zaman içinde bir kaç farklı hesap türü daha çıkacak. Bu hesapların anlamları ve hangi amaçla kullanılacağının bilinmesi size yatırım fırsatı olarak geri dönebilir. Kanada’ya yeni gelmişseniz ve henüz vergi verme konusunda bir yol almamışsanız (ki normal bir durum), bu bölümü atlayabilirsiniz.

 

 

• Kanada’da vergi vermeye başladığınız zaman RRSP (Registered Retirement Savings Plan) hesabı denen bir hesapta paranızı biriktirip, oraya yatırdığınız para kadar anaparadan düşebilir ve dolayısıyla daha az vergi ödeyebilirsiniz. Pek çok Kanadalı bunu bilir, ancak Kanada’ya yeni gelenler için oldukça değerli bir bilgidir, zira ödeyeceğiniz vergi miktarını önemli ölçüde azaltır. Dikkat etmeniz gereken bir konu ise eğer burada college eğitimi almış ve college mezuniyeti sonrası statünüz work permit holder ise PR’ınızı alana kadar herhangi bir yatırım hesabına başvurmamanız olacaktır. Yatırım hesaplarının kullanımı oturma izninizi aldıktan sonra başlanacak şekilde öneriliyor.
• Örnek vermek gerekirse, yılda 80.000 dolar brüt geliriniz olsun ve Kanada Vergi Dairesi sizin RRSP’ye 10.000 dolar yatırabileceğinizi söyledi. Bu durumda ödeyeceğiniz vergi 80.000 dolar üzerinden değil, 70.000 dolar üzerinden hesaplanacaktır. Her sene RRSP hesabınıza yatırdığınız para daha ileride emekli olduğunuzda güvenceniz haline gelir.
• İlk defa evinizi alacaksanız, RRSP hesabınızdan bir defaya mahsus olmak üzere 35.000 dolara kadar parayı çekebilir ve bunu 15 seneye yayacak şekilde geri ödeyebilirsiniz.
• RESP (Registered Education Savings Plan) ise çocuklarınızın üniversiteye başladıkları zaman doğabilecek masrafları karşılamak amacıyla kullanılan bir hesaptır. Bu hesaba her bir çocuğunuz için belirli bir miktar para yatırırsınız ve bunun üzerine %20 de devlet koyar. Daha ileride çocuğunuz üniversiteye giderken bu parayı her sene onun eğitimi için harcayabilirsiniz.
• TFSA (Tax Free Savings Account) ise gelirinizin belirli bir yüzdesini tasarruf yapmanız için kullanmanıza olanak veren bir hesaptır. Bu hesaba yatırdığınız paradan edineceğiniz kazanç vergiden muaftır. TFSA hesabına aktaracağınız paranın nasıl kullanılması gerektiğini bankanızla mutlaka konuşmanızda fayda var.
• Oturma izninizin olması durumunda hem TFSA, hem de RRSP ilk vergi beyanından sonra kullanılabilir araçlardır.
• Öğrenci bile olsanız vergi beyanınızı mutlaka yapın. Yeterli geliri olmayan aileler için önemli destekler mevcut. Ne zaman nereden para geleceği belli olmuyor.
• Konuyla ilgili olabilecek bir ekleme: Kanada devleti sizinle sadece evinize gönderdiği mektup, Service Canada veya bulunduğunuz eyaletin hizmet birimi  (Örneğin Ontario için Service Ontario) aracılığı ile görüşür. Kimi durumlarda telefon açıp örneğin sağlık sistemi ile ilgili bir bilgi isteyebilir, ya da okulla ilgili bilgi alınabilir. Bunun dışında telefonla arayıp “vergi borcunuz bulunuyor, ödemezseniz cezası var” gibi telefonlara itibar etmeyin. Ne yazık ki Kanada’ya geldiğinizde sürekli bu tür spam telefonlara maruz kalacaksınız.

4. Kanada’da Kredi Kartı ve Kredi Puanı

Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler listesindeki en önemli şeylerden birisi de kredi puanı. Hesap açtıktan sonra kredi kartı temin etmek Kanada’ya geldikten sonra ilk işlerinizden birisi olmalıdır. Bu daha ileride oluşturacağınız kredi puanı için en önemli gereklerden birisidir.

 

 

• Kredi kartını (varsa) ailecek almak en önemli kriteriniz olmalı. İleride ev ve araba alırken, kredi kartı sayesinde alıp büyüteceğiniz kredi puanınız en büyük yardımcınız olacaktır.
• İlk geldiğiniz zaman PR’ınız (permanent residency = kalıcı oturum izni) yoksa ailedeki herkese ayrı ayrı kredi kartı alamayabilirsiniz. Bu durumda bankadan bankaya değişmekle birlikte ortalama 500-2500 dolar rehin bırakıp yine benzer harcama limitlerinde kredi kartı temin edebilirsiniz. Bu kartın ismi “Secure Credit Card” olarak geçer. Detayları bankanızdan temin edebilirsiniz.
• Kredi puanları 300’den başlar ve 900’e kadar çıkar. Kredi kartını ne kadar çok kullanır, ne kadar çok otomatik işlemlerde kredi kartı üzerinden ödeme yapar ve borcunu zamanında öderseniz, kredi puanınız yükselecektir.
• Kredi kartı temin ettikten sonra, o ay içinde kredi kartından yaptığınız tüm harcamaları, hesap kesim tarihine kadar kapatmanız gerekmektedir, aksi takdirde kredi puanınız düşer. Kredi puanınızın düşmemesi için yapmanız dikkat etmeniz gereken bir diğer durum da, hiç bir zaman kredi kartı limitinizin ⅓’ünden daha fazla harcama yapmamak. Örneğin limit 3000 dolarsa kredi kartında herhangi bir anda 1000 dolardan daha fazla borç olmamalı.
• Kredi puanı her iki ayda bir hesaplanıp bankanız tarafından size bildirilir. Eğer kredi puanınız oluşmuş ise Mogo, Borrowell ya da Credit Karma siteleri üzerinden son skorunuzu siz kendiniz de öğrenebilirsiniz.
• Kredi risk skorunuzu üzerinize olan telefon ya da elektrik faturası gibi ödemeler de etkiler. Bu yüzden tüm aylık ödemelerinizi zamanında yapmaya dikkat edin.
• Ontario kredi puanı ile ilgili puanınızı düşürebilecek her şeyin daha geniş ve kapsamlı bir açıklamasına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
• iPhone / Android cihaz kullanıyorsanız kredi kartlarınızı tanımlayıp yakın temas ile ödemelerinizi yapmanız işlerinizi kolaylaştıracaktır.

5. Kanada’da İnternet ve İletişim

Ülkeye ilk defa girdiğiniz zaman ilk yapılacak işlemlerden bir tanesi de bir SIM kartına sahip olmak ve eğer cep telefonunu yenilemek istiyorsanız, bir cihaz kampanyasından yararlanmak. Kanada’da belli başlı 3 operatör ile bunlara bağlı MVNO’ların (alt operatör) sunduğu pek çok kampanya mevcut. Ayrıca evinize de internet erişimi bağlatmanız gerekiyor. Burada pek çok seçenek devreye giriyor.

 

• Kanada’nın operatörleri, ülkenin nüfusuna göre oldukça güçlü sayılabilir. En önemli 3 operatör Rogers, Telus ve Bell, ve bunların yanında yine bu operatörlerin yönettiği Fido, Virgin Mobile ve Freedom Mobile gibi markalar da var.
• Bazı operatörler ülkeye yeni gelenler için kampanyalar düzenliyorlar. Bu kampanyalar, özellikle 2 ve daha fazla hat almayı düşünüyorsanız daha da indirimli hale geliyor.
• Ne yazık ki fiyatları gördüğünüz zaman pahalı olduklarını düşüneceksiniz, ki haklısınız. Piyasadaki bu üç firma aslında bir nevi tekel durumunda ve dışarıdan başka firmaların girmesine ve piyasayı domine etmesine izin vermiyorlar. Ayrıca telekom söz konusu olunca Kanada menşeli olmayan firmalar da ülkeye giremiyor.
• Dikkat etmeniz gereken en önemli konu kapsama alanı. Eğer üç büyükten bir tanesiyle devam edecekseniz muhtemelen bu sizin için bir problem teşkil etmeyecek, ancak alt markalardan birisiyle anlaşırsanız, bulunduğunuz bölge dışına çıktığınız anda bazı kısıtlamalarla karşılaşacaksınız.
• Bring Your Own Device (BYOD) durumunda çeşitli internet paketlerine de bağlı olarak ödeyeceğiniz meblağ 25-100 dolar arasında olacak. Burada tercih yaparken çok acele etmeden tüm operatörlerin web sayfalarından son kampanyalarını öğrenmenizi tavsiye ederim.
• Eğer cihaz satın alacaksanız bu durumda nakit vermektense kampanyalı cihazlardan satın almanızı önerebilirim. Apple cihazlarda %20, Android cihazlarda ise pazar fiyatının üzerinden %30’a yakın maliyet avantajı sağlayabilirsiniz. Bazı şirketler cihaz alımında oturum izni ya da vatandaşlık istiyorlar, bu sebeple eğer Study Permit (Eğitim İzni)’iniz var ise bunu kontrol edip o şekilde operatör seçiminizi yapmanızda fayda var.
• Ne olursa olsun sadece internetten araştırma yaparak bir sonuca varmayın. Bir firmaya ait müşteri merkezine gittiğiniz anda oradaki satış elemanı size internette olmayan bazı avantajları sunabilir.
• Eğer cep telefonunu ev internetiyle birleştirirseniz daha avantajlı bir teklif alabilirsiniz. Yukarıda saydığım firmaların tamamı ev internet bağlantısı da (aynı ya da farklı markalar altında) yaparlar.
• Türkiye’deki cep telefonunuzu bir süre hiç kapatmayın ve en düşük kampanyada tutun zira bankacılık ve e-ticaret işlerinizde eski telefonunuzu kullanmanız gerekebilir. Belirli bir süre sonra kapatmayı düşünebilirsiniz. Bazı operatörler 3’er aylık periyotlarla hattı kapatmaya izin veriyorlar ve 3 ay sonra hat kendiliğinden otomatik açılıyor. Bu da bir seçenek olarak kenarda dursun.

6. Kanada’da Ev Kiralama

Kanada’ya geldiğiniz zaman yapacağınız ilk işlerden birisi de ev kiralamak olacak. Evlere bakmaya başlarken aynı zamanda bir emlakçının da yardımına ihtiyacınız var. Siz de yaşamak istediğiniz bölgeye ve şartlarına göre görmek istediğiniz evleri emlakçıyla paylaşabilirsiniz.

 

 

• Ev kiralama işi oldukça meşakkatli bir süreç. O nedenle bu işe öncelik vermeniz gerekiyor, zira (çocuk varsa) kiraladığınız ev, onların gideceği okulun sınırı içinde kalmalı. Bu da internette ciddi şekilde bir araştırma yapılmasını gerektiriyor (bu konuda daha fazla bilgi için “Çocukların eğitimi” başlığına bakabilirsiniz).
• Ev kiralarken ya da satın alırken, kiracı olarak emlakçıya bir komisyon vermezsiniz. Sadece kendi evinizi satma ve kiralama durumunda anlaştığınız emlakçı belirli bir komisyon alır. Mutlaka bir emlakçıyla çalışın, zira 2. el alışveriş sitelerinde (Kijiji, Craigslist) emlak dolandırıcılıkları oluyor.
  Evlere bakarken Housesigma, Realtor.ca ve Zoocasa platformlarından faydalanabilirsiniz.
• Ontario’da ev kiralarsanız ev sahipleri yasal olarak ilk ve son ayın kirasını isteme hakkına sahip fakat özellikle yeni gelenlerden ilk yılın kirası peşin istenebiliyor. Bu duruma finansal olarak hazırlıklı olmakta fayda var. Bunu istemeleri yasal değil fakat dile getirmeniz durumunda o evi elden kaçırmış oluyorsunuz. Genellikle kiralama süreçlerinde çok geçerli bir sebep yoksa indirim teklif edilmiyor. Eve girmeden önce evin sigortasını da yaptırmanız gerekiyor.
• Toronto için; kiralık odalar kişi başı 750-1000 dolar civarı. 1 odalı condo kiraları 1300-1800 dolar arası iken, 2 odalı condo kiraları 2000 dolardan başlıyor. House denen Amerikan tarzı villaların başlangıç kiraları yerine göre değişse de 2000 dolardan başlıyor. Toronto emlak piyasası çok hızlı değiştiğinden bu rakamlar belli bir zaman sonra güncelliğini kaybedebilir; o yüzden araştırmanızı lütfen bu rakamları baz alarak yapmayın.
• Her evde fırın ve buzdolabı mevcut, ancak bulaşık ve çamaşır makinesinin durumu değişkenlik gösterebilir.
• Bazı evler eşyalı olarak kiralanabilir. İlk defa geldiğinizde bu tür bir evde kalmak maliyetin azalmasında yardımcı olabilir. Böylece geldikten hemen sonra IKEA’larda yatak, masa, sandalye aramak zorunda kalmazsınız.
• Öğrenci olarak gelindiği zaman condo kiralamak biraz zor. Bunun yerine apartman dairesi önerilebilir, ya da oda kiralama yoluna gidilebilir.
  Bazı binalarda kişisel çamaşır makinası kullanımına izin verilmiyor. Bu binalarda genellikle ‘Laundry Room’ olarak isimlendirilen ve binanın giriş ya da bodrum katında konumlandırılan odalar oluyor ve çamaşır makinaları ortak kullanılıyor. Eğer kiraladığınız binada Laundry Room yok ise çamaşırlarınızı bulunduğunuz sokak ya da semtteki ‘Coin Laundry’ denilen dükkanlarda yıkamanız gerekebilir. Bu dükkanlar hemen hemen her sokakta mevcut. Condo ya da rezidans diye isimlendirebileceğimiz binalarında ise çamaşır makineleri genellikle dairelerde yer alıyor. Laundry sistemi bizim Türkiye’de alışık olduğumuz sistemden farklı olduğu için buna dikkat etmekte fayda var. Eğer aile olarak gelmişseniz ve özellikle küçük çocuklarınız varsa yaşadığınız evde çamaşır makinanızın olmaması sizi zorlayacaktır.
• Eğer ısınma elektriğe (hydro) bağlı ise elektrik masrafınız kışın daha da yükselecektir. Ev kiralamadan önce bu konuyu ev sahibine mutlaka sorun.
• Genelde 3 oda 1 salon bir evde elektrik masrafı 70-100 dolar arasıdır. Bu rakam 2 odalı condo dairelerde ise kullanıma bağlı olarak 50-80 dolar arasında gelir. Elektrik için bulunduğunuz yere hangi firma bakıyor ise (örneğin Toronto Hydro, Hydro One vb) o firmaya kayıt yaptırmanız gerekiyor ve bu kaydı telefon ile kolayca oluşturabiliyorsunuz. Hangi firmayla çalışacağınız bilgisini ev sahibiniz size verecektir.
• Su ve doğalgaz genelde house tarzı evlerde kiraya dahil oluyor, elektrik ise kimi zaman olmuyor.
• Evi ilk defa kiraladığınız zaman bir temizlikçi çağırmanızı öneririm. Genelde günlükleri 100 dolar oluyor ama benim evim oldukça kirli olduğundan ve kadıncağız 23:00’e kadar çalıştığı için 200 dolar ödedim.

Toronto ve civarında kiralık veya satılık ev, gayrimenkul yatırımı ve mortgage hakkında bilgiye ihtiyacınız varsa aşağıdaki formu doldurabilirsiniz. Lisanslı emlak danışmanları en yakın zamanda sizinle irtibata geçecektir. (Bu kısım ve form Kanada Geyikleri ile alakalıdır)

7. Kanada Sağlık Sistemi

• • Kanada’da çoğunlukla özel hastaneler yerine walk-in denen, bir problem yaşamanız halinde gidip tedavi göreceğiniz Türkiye’deki “Sağlık Ocağı” benzeri küçük klinikler var. Örneğin benim bulunduğum yerde yaklaşık 200 metrelik bir cadde üzerinde bu kliniklerden 3 tane bulunuyor.
  • Walk-in klinikler yanında health klinik denen, ancak sağlık kartı (Health Card) temin etmeniz durumunda gidip hizmet alabileceğiniz yerler de var. Bu nedenle bir sağlık kartı almanız son derece önemli.
  • Çalışma izniniz varsa (ve çalışıyorsanız) ya da Kanada’ya gelmeden önce kalıcı oturum iznini almışsanız, ya da Kanada’ya gelip kalıcı oturum iznine başvurduğunuz anda başvuru koşullarını sağlıyorsanız sizin için Kanada sağlık sistemi ücretsiz. Bunun anlamı, Kanada’daki pek çok sağlık hizmetinden ve hastanelerden ücretsiz faydalanabilmeniz anlamına geliyor. Bu işlem için (Ontario bölgesinde) OHIP denen bir kartı almanız gerekiyor. Her bölgenin kendine ait bir sağlık sistemi var. Aşağıdaki listede her eyaletin kendi Health Card sistemine ve linklerine ulaşabilirsiniz:

– Alberta Health Care Insurance Plan (AHCIP)
– British Columbia Medical Services Plan (MSP)
– Manitoba Health Card
– New Brunswich Medicare Card
– Newfoundland and Labrador Medical Care Plan (MCP)
– Northwest Territories Health Card
– Nova Scotia Health Card (MSI)
– Nunavut Health Care Card
– Ontario Health Insurance Plan (OHIP)
– Prince Edward Island (PEI) Health Card
– Quebec Health Insurance Plan
– Saskatchewan Health Card
– Yukon Health Care Card

Yazının bu kısımdan sonrasını kendi deneyimlerimi paylaşmak amaçlı Ontario eyaletine göre yazacağım. Ontario dışında bir eyalette iseniz bulunduğun eyaletin bilgilerini de bizimle paylaşabilir ve yazımıza ekleme yapabilirsiniz.

Ontario’da Sağlık Sistemi

• OHIP’e başvurabilmek için Service Ontario’ya gitmeniz ve gerekli olan 3 adet evrağı vermeniz gerekiyor. Adresinize birkaç hafta içinde gelen OHIP kartı yardımıyla artık sağlık sisteminden ücretsiz faydalanabiliyorsunuz. Kanada’daki yasal statünüze bağlı olarak OHIP’i Kanada’ya ayak bastıktan en az 3 ay sonra alabilirsiniz.
• Gerekli evrakların listesine bu linkten ulaşabilirsiniz.
• OHIP sayesinde doktorla randevunuz, hastanede kaldığınız süre boyunca aldığınız hizmet, hamilelik dönemi ve doğum, ambulans servisleri, ameliyat tamamen ücretsiz.
• OHIP kapsamında tüm servisler ücretsiz değil. Göz ve diş gibi hizmetler için para ödemeniz gerekiyor. İlk defa Kanada’ya gelecekseniz son bir kez göz ve diş doktorunuza uğramanız burada yüksek maliyetlerle karşılaşmanızı engelleyecektir.
• OHIP aldıktan sonra mutlaka Health Care Connect‘e başvurup aile doktoru atamasını sağlamak gerekiyor. Aile doktoru basit hastalıklarda size yardımcı oluyor. Kendisinin yetmediği durumlarda ise uzmana ya da hastaneye sevk edebiliyor.
• Türkiye’deki gibi antibiyotikleri eczaneden (drug mart) almak mümkün değil. Mutlaka doktoru görmeniz ve doktorun reçete yazması gerekiyor.
• Bu kartınız yoksa, kartı alana kadar walk-in denen kliniklere randevulu ya da randevusuz gidip, ücretini ödeyerek muayene olabilirsiniz. Ücretler çoğu servisler için 60-80 dolar arasında.
• Eğer üniversitede öğrenim görmek üzere geliyorsanız üniversiteniz sizin için özel sağlık sigortası yapacaktır. Bu sayede bazı istisnalarla Kanada sağlık sisteminden ücretsiz ya da düşük ücret ödeyerek faydalanabileceksiniz.

Bize diğer eyaletlerdeki sağlık sistemi hakkında bilgi göndermek için yorum bırakabilirsiniz!

8. Kanada’da Ulaşım ve Toplu Taşıma

• Kanada içi seyahatlerde genel olarak tren bileti pahalı. Ancak ulaşım ücretleri kışın daha da azalıyor. Bir yere gidecekseniz eğer imkanınız varsa kış dönemini tercih ettiğiniz durumda en az %50 indirim almak mümkün.
• 5 Temmuz 2021’de Kanada Ulaştırma Bakanı Omar Alghabra’nın yaptığı bir açıklamaya göre Toronto, Ottawa, Montreal ve Quebec City arasında yeni bir yüksek frekanslı tren projesi üzerinde çalışılıyor. Bu konuyla ilgili detaylara bu yazımızdan ulaşabilirsiniz.
• Eğer farklı eyaletlere uçakla gitmeyi tercih ederseniz Kanadalı havayolu firmalarından en bilinenler arasında Air Canada, ve WestJet bulunuyor. Swoop ve Sunwing Airlines firmaları ise Pegasus benzeri indirimli havayolu şirketleri.
• Ontario içerisinde başka şehirlere gitmek için Megabus firmasını tercih edebilirsiniz fakat üzülerek belirtmek isterim ki, Kanada’da aynı eyalet içerisinde seyahat etmek için otobüs çok kullanışlı bir alternatif değil ve Türkiye’deki kadar yaygın değil. Otobüs firmaları da otobüslerin gittiği şehirler de oldukça kısıtlı. Bu sebeple arabanız yok ise araba kiralamak en uygun seçenek olacaktır.
• Araç kiralama için Enterprise, Hertz gibi firmaların yanında cep telefonundan kullanabileceğiniz Turo ve Zipcar gibi uygulamalar da var. Her iki uygulamaya girdiğiniz anda etrafınızdaki araçların bir listesini görüyorsunuz. Aracı talep ettikten sonra araç sahibi ya da firmadan onay geliyor ve aracınızı gidip kullanmaya başlıyorsunuz.
• Türkiye ehliyetiniz burada 3 ay geçerli. 3 aydan sonra Kanada sürücü belgesi temin etmeniz gerekiyor. Bu konuyu atlamayın, çünkü süreç oldukça uzun ve hem yazılı hem de pratik sınava girmeyi gerektiriyor. Önerim mutlaka ama mutlaka bir danışmanla çalışmanız olur, zira İstanbul’da ne kadar araba kullanmış olursanız olun buradaki kurallar oldukça sert. Genelde 2 saatlik danışmanlık ücretleri 200 dolar civarında oluyor. Bu konuda daha geniş bilgiye “Araba Satın Almak ve Ehliyet” bölümünde değindim.

Kişisel yorum: İlk defa geldiğimde önce Enterprise’dan sonra da Turo’dan araç kiralamıştım. Genelde Turo’daki araçlar 60-100 dolar civarında bulunabiliyor. Aylık olarak kiralamanız halinde maliyet daha da düşüyor. Ayrıca ehliyet almayı öncelikli bir görev olarak görmenizi öneririm.

Ontario GTA (Greater Toronto Area) İçinde Ulaşım:

• Belediye araçlarını, metro, otobüs ve streetcar isimli elektrikli trenleri sıklıkla kullanacaksanız mutlaka Presto kartı edinin. Bu kart tüm araçlarda geçerlidir. Eğer öğrenciyseniz indirimli Presto kartı edinme hakkınız da var. Kartınızı her bindiğiniz araca basmanız gerekmek ile birlikte Toronto içinde 2 saat içindeki seyahatlerinizden tek bilet ücreti kesilir.
• Ayrıca bulunduğunuz şehirde Uber ya da Lyft varsa bunları da kullanarak şehir içi ulaşımınızı karşılayabilirsiniz. “UberXL” isimli 7 kişilik bir araç çağırabilir ya da bunların koltuklarını katlayarak bir çok büyük eşyanızı taşıyabilirsiniz.
• Ulaşım demişken, bulunduğunuz bölgede IKEA varsa ve ev eşyası almışsanız bunları kiraladığınız bir araçla eve götürmek oldukça yaygın. Bunun için U-Haul‘dan faydalanabilirsiniz. Günlük kiraları oldukça düşük olan bu araçlarla bir gün içinde oldukça fazla sayıda eşya taşımak mümkün. Evden eve nakliyat çok maliyetli olduğundan bu tür bir seçenek oldukça uygun olacaktır. U-Haul’dan en küçük aracı kiraladığınızda sabit olarak 20$ veriyorsunuz km başına da 40 cent hesabınıza ekleniyor. Eşyalarınızın çokluğuna bağlı olarak Uber XL kullanmanız U-Haul’a göre daha avantajlı olabilir.

9. Kanada’da Alışveriş, Yeme ve İçme

Kanada’ya gelenlerin en çok sorduğu sorulardan birisi de mutfak alışverişini nereden yapacakları. Genellikle Türkiye’de bulabileceğiniz tüm ürünleri Türklere yönelik açılmış market ve kasaplardan temin edebilirsiniz. Bunun dışında da oldukça cazip ve zengin seçenekler var.

 

 

Mutfak Alışverişi

• Alışveriş yapmaya başladığınız gün Dolar-Lira çevirisini de ister istemez kafanızda otomatik olarak yapacaksınız. Bundan kurtulmak biraz zaman meselesi.
• Kanada’da her türlü sebze, meyve, et, tahıl ve Türkiye’de bulamayacağınız yiyecek ve içecekleri bulmak mümkün. Ancak patates ve soğanı bir kenara bırakırsak genel olarak sebze-meyve pahalı ve fiyatı et fiyatlarıyla yarışıyor. O nedenle Kanada’ya gelenlerin en çok şaşırdıkları konu bu yiyecek pahalılığı. Önerim, bir süre bir kaç alternatifi deneyerek en iyi fiyat/performansın nerede olduğunu bulmaya çalışmak.
• No Frills en makul alışveriş yapılabilecek yerlerden birisi. Fiyat performans açısından doğru bir seçenek. No Frills dışında yine uygun fiyatlı olan diğer marketler Freshco, Food Basics ve Real Canadian Superstore fakat bunların şube sayıları No Frills kadar çok değil. Loblaws, Longos ve Metro gibi süpermarketler en uygun seçenekleri sunmasa da kaliteli ürünler bulabileceğiniz marketler arasındalar.
• Süpermarketlerden ziyade daha yerel marketlere ve spesifik ürünlere indiğimizde, İtalyan ve Avrupa tarzı yeme-içme arıyorsanız Toronto içinde Yummy Market‘e mutlaka uğramanızı öneririm. Balık sevenler mutlaka Dianas‘a uğramalı. Burada dünyanın dört bir yanından gelen taze balıklar müşterileriyle buluşuyor. Özellikle levrek, hamsi, karadeniz mezgit, çupra, lagos gibi balıkların yanı sıra midye, ıstakoz, karides, istiridye gibi deniz mahsulleri de var. Toronto içinde yaşıyorsanız Kensington Market‘te bulunan Sanagan’s Meat Locker kasabını denemenizi öneririm (kasap helal et bulundurmuyor). Bunun dışında  Global Cheese ismindeki dükkanda hayatınız boyunca görüp görebileceğiniz miktarda ve çok fazla çeşitte peynir bulabilirsiniz.
• Kensington Market demişken, burası aslında isminde bahsedildiği gibi bir market değil; aksine ufak bir mahalle fakat içerisinde çok farklı mutfaklardan restaurantlar bulunduruyor ya da kasaplardan, peynir dükkanlarına, manavlardan etnik kıyafet alışverişine kadar inanılmaz bir çeşitlilik sunuyor.
• Dana eti Kanada’da çok makul fiyata satılıyor. Özellikle kıyma pek çok sebzeden daha ucuz. Tavuk eti ise dana etinden bir “tık” daha ucuz, ama Türkiye’deki gibi bir fiyat uçurumu asla yok. Kuzu eti ise yerine göre dana etinden 1x – 3x kat daha pahalı. Son olarak en makul fiyatlı et olan domuz eti (ki kalitesi daha ve kuzu etinden biraz aşağıdadır) hemen her yerde bulunabilir.
• Türkiye’den gelen ürünleri pek çok Türk marketinde (örn. Smyrna Laz Bakkal, Solmaz Food, Anatolian Fine Foods) bulabilirsiniz. Bir süre Türk marketlerinden alışveriş yapıp daha sonra İran marketlerinde de benzer ürünleri bulmanız mümkün. Eve hangisi yakınsa o bölgeden alışveriş yapılabilir.
• Geldiğiniz zaman mutlaka Costco’dan kart alın. Costco, yıllık kaydolduğunuz, 60-120 dolar ödeyip her sene sınırsız giriş yapabildiğiniz, oldukça uygun fiyatlarla her türlü ev ihtiyacını karşılayabildğiniz bir hipermarket. Costco’da ürünlerin boyutları piyasada bulabileceklerinizin en büyüğü ve bu sebeple de hemen hemen tüm ürünlerde gramajlar fiyat olarak en uyguna bulunabiliyor. Genellikle Costco’dan aylık alışveriş yapıldığı için arabayla gitmeniz mantıklı olacaktır. 120 dolarlık abonelik %2 cashback (geriye para) veriyor. Kalabalık bir aile iseniz, aboneliği sene sonunda fazlasıyla bedavaya getirebilirsiniz. Costco’dan aldığınızı istediğin zaman fişsiz de iade etmek mümkün. Eğer gerek görürseniz giderken yanınıza aldığınız eşyaları çantalamak için tekrar kullanımlı sağlam mutfak alışveriş çantalarından alın, zira içeride poşet ya da çantalardan vermiyorlar.
• Bazen tüm yıl boyunca bazen de bahardan sonbahara kadar açık olan ve bizim pazarlara çok benzeyen “Farmer’s Market”ler taze sebze ve meyve alışverişi için biçilmiş kaftan. Haftalık alışverişlerinizi buradan yapabilirsiniz, ayrıca kimi noktalarda uygun fiyatlı domates, biber, patlıcan bulursanız sele sele alıp, konservelere doldurup kışın tüketebilirsiniz.
• En çok bilinen pazarlar arasında St. Lawrence Farmer’s Market (Toronto Downtown), Evergreen Saturday Farmer’s Market (Toronto Midtown) Lion’s Farmer’s Market (Mississauga), Erin Mills Farmer’s Market (Mississauga) ve 19th Avenue Farmer’s Market (Markham) sayılabilir. Bazı satıcıların yanında kredi kartı olmadığından yanınızda nakit götürmenizde fayda var.
• Toronto şehri spesifiğindeki semt pazarları için aşağıdaki yazımıza göz atmayı unutmayın!

Toronto Semt Pazarları – Yerli Üreticiye Destek!

• Vancouver semt pazarları için de bu yazımızı kaçırmayın:

Vancouver Çiftçi Pazarları – Sebzeyi Mevsiminde Alın!

• St. Lawrence Farmer’s Market’in dışında aynı bölgede İstanbul’un Kapalıçarşı’sına benzetebileceğimiz Toronto’nun St. Lawrence Market‘ine gitmenizi mutlaka öneririm. St Lawrence Market geçmişte National Geographic tarafından dünyanın en iyi yiyecek pazarı seçildi.  Eğer bacon yiyorsanız gitmişken Carousel Bakery‘den Kanada’nın meşhur Peameal Bacon’ı ile yapmış olan peameal bacon sandwich’ini denemeyi, kasap Di Liso’s‘tan et almayı, Scheffler’s Delicatessen & Cheese‘den şarküteri ürünleri alıp evde muhteşem bir şarküteri tabağı hazırlamayı unutmayın!
• Costco benzeri uygun fiyata oldukça geniş bir kapsamda yiyecek ve ev malzemeleri satın alabileceğiniz bir başka yer de Walmart. İsterseniz Walmart kredi kartı alıp alışverişlerinizi daha da ucuza getirebilirsiniz.
• Toronto’da Çinli’lerin kurup işlettiği meyve-sebze pazarları oldukça revaçta. Makul fiyatlarla kaliteli meyve-sebze bulabilirsiniz. Özellikle şehir merkezindeki ve şehrin biraz daha doğusundaki Chinatown bölgelerinde bu mekanlar oldukça yaygın.
  

  Alkol, Restaurantlar, Cafeler

  

• Alkol sadece LCBO’da ve bunun dışında lisans almış belli başlı yerlerde satılıyor.
• Türkiye’de özellikle büyük şehirlerde musluk suyu içmek pek alışık olduğumuz bir durum değil, ama göller ülkesi Kanada’da musluk suyunu gönül rahatlığıyla içebilirsiniz. Damacana almanıza (pikniğe gitmiyorsanız) gerek yok. Pikniğe gidiyorsanız önerim, evde bir su damacanasını bulundurun ki içine buzu koyup keyifle içebilesiniz. Su demişken, Starbucks’ta bile su ücretsiz, gidip isteyebilirsiniz. Kendinize yeniden doldurulabilir su şişesi alıp kafe, lokanta ya da bir çok yerde bulabileceğiniz su sebillerinden ücretsiz doldurabilirsiniz.
• Kanada’nın en mükemmel yanlarından birisi de ülkede göçmen sayısının çokluğundan dolayı bu zamana kadar hiç tatma fırsatı bulamadığınız farklı farklı dünya mutfaklarını ülkelerine gitmeden deneme şansı bulabilecek olmanız. Özellikle büyük şehirlerde daha önce hiç aklınıza bile gelmeyen çok farklı ülkenin restaurantıyla karşılacaksınız. Mutlaka Çin, Japon, Kore ve Vietnam restoranlarını deneyin. Damak tadınıza uygun yiyecekler bulduğunuzda Kanada kültürüne alışmaya ve siz de kültürle birlikte çeşitlenmeye başlıyorsunuz.
• Ubereats, Doordash, SkipTheDishes eve yemek siparişi verebileceğiniz alternatifler. Yemeğinizi getiren arkadaşlara küçük bir bahşiş vermeyi unutmayın.
• Dışarıdaki bir kafeye oturacaksanız Tim Hortons, Starbucks, Second Cup, Aroma Espresso Bar gibi kahve zincirleri hemen hemen her köşe başında mevcut. Bunlar arasından Tim Hortons en yaygını ve “Kanadalı” olanıdır. Fun fact: Tim Hortons aslında Kanadalı iken daha sonra yabancı sermayeye satılarak Kanadalı olma özelliğini kaybetti fakat hala Kanada marketinde çok aktif olmasından ve reklamlarında yerel olma duygusunu çok fazla işlemelerinden dolayı yaygın bilinen bir yanlış olarak Kanadalı sanılmaya devam ediliyor.
• Eğer zincir kafeleri tercih etmezseniz Toronto özelinde konuşacak olursak, şehirde çok fazla yerel üçüncü dalga kahve mekanları da bulunuyor. Dark Horse Espresso Bar ve Balzac kahve zincirleri olmasına rağmen üçüncü dalga kahvecilerin en bilinen ve en butik olanlarından.
• Temmuz 2021’de yayınlanan Too Good To Go uygulaması Toronto’da yiyecek israfı önüne geçmeye çalışıyor. Bu uygulamayla restaurantlar, cafeler, marketler gün sonunda satamadıkları fakat hala yenilebilecek olan yiyecekleri daha ucuza bu uygulama üzerinden satışa çıkartıyorlar. Uygun fiyatlı yiyecek arıyorsanız bazen güzel alternatiflerle karşılaşabiliyorsunuz. Uygulama ile ilgili yazdığımız yazıya bu linkten ulaşabilirsiniz.
  

  Birkaç İpucu

• Buraya geldiğiniz anda Flipp uygulamasını indirin. Bu uygulama, tüm marketlerin haftalık indirim broşürlerini tek noktadan size gösteriyor ve bu sayede maliyetlerini karşılaştırma fırsatı sunuyor.
• Online üyeliklerden de bahsedecek olursak; Netflix’e Türkiye’den üye olun. Kanada’ya gelip üye olmanız halinde daha fazla ödersiniz. Benzer şekilde Youtube’a aylık üyeliğiniz yoksa ve almayı düşünüyorsanız bunu Türkiye’den yapmanız halinde Kanada’da kullanabilir ve çok daha az maliyetli olur. Spotify üyeliğinizi de Türkiye kredi kartınızla yapmanız durumunda TL üzerinden ücretlendirileceksiniz.

10. Kanada’da Mobilya, Ev Dekorasyonu, Beyaz Eşya ve Mutfak Eşyaları Alışverişi

Eğer aileniz ile bir başka ülkeye göç ediyorsanız sadece eşyalı bir oda kiralamak yeterli olmuyor. Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler arasında eşya alışverişlerinizi nereden yapmanız gerektiği konusu da var.

• Tefal hala evimizin her şeyi mi bilmiyorum fakat IKEA kesinlikle evimizin her şeyi 🙂 Kanada’da da IKEA en yaygın olan mobilya ve ev dekorasyonu mağazası.
• IKEA alternatifi olarak Ashley Homestore‘u önerebilirim. Leon’s, The Brick, Lowe’s ise diğer mobilya ve ev dekorayonu için alternatifler. Eğer yerel bir mobilya mağazası tercih etmek isterseniz Structube‘u önerebilirim. Hem IKEA gibi alışılagelmiş dizaynları yok hem de yerel bir firmadan alışveriş yapmış oluyorsunuz. Şayet bütçe kısıtlamanız yoksa ve dizayna daha çok önem veriyorsanız CB2‘yu mutlaka incelemenizi öneririm.
• Bebek odası alışverişi için ise BabiesRUs görülüp gezilebilir.
• Beyaz eşya alışverişi için ise alternatifleriniz Canadian Appliance Source, Best Buy,  Costco, The Brick, Leon’s ve Lowe’s olabilir.
• Best Buy elektronik cihaz alışverişi için en uygun fiyatı sunan kurumlardan birisi. Aldığınızı 1 ay içinde iade edebilirsiniz. Özellikle elektronik eşyalarda garanti sizin için önemli ise ikinci ele pek yanaşmamanızı öneririm.
• Elektronik eşya satıcıları genelde fiyat eşleştirme (price matching) yaparlar. Yani, başka bir yerde (online bile olur, Amazon vb) bulduğunuz ucuz bir ürünü Best Buy’da müşteri hizmetlerine gösterip aynı fiyata alabilirsiniz. Utanacak bir durum yok.
• Mutfak eşyaları için Kitchen Stuff Plus , Williams Sonoma ve Dollarama önerilir. Dollarama’da (Türkiye’deki 1 milyoncuların bir benzeri) günü kurtarmak için aradığınız hemen hemen her şeyi bulabilirsiniz fakat çok kaliteli ürün beklemeyin. Ev eşyaları için uygun fiyatlı ve bol alternatifli bir başka mağaza ise Home Sense. Home Sense’in kardeş mağazası Winners‘ta da kıyafet de bulabileceğiniz gibi yine ufak tefek mutfak eşyalarını çok uyguna bulabilirsiniz. Home Sense’in ve Winners’ın ilginç tarafı şu ki, bu mağazalara ürünler sadece bir seferliğine geliyor ve bittikten sonra o seriyi yeniden bulamıyorsunuz. Bir sonraki mal gelim tarihinde farklı ürünler geliyor.
• Ev dekorasyonu için ufak tefek tadilat işleriniz için Home Depot ‘ya göz atmanızı öneririm. Home Depot Türkiye’deki Koçtaş’ın bir benzeri.
• Mutfak eşyalarından ev dekorasyonuna, kılık kıyafetten (aşağıda daha detaylı olarak bu konuya değindim) spor ürünlerine tüm ihtiyaçlarınız için Hudson’s Bay‘i ziyaret edebilirsiniz. Fun Fact: Hudson’s Bay 1670 yılında şu anki adıyla Kanada’ya yerleşen İngilizlerin bu topraklardan Avrupa’ya kunduz kürkü ticareti için kurmuş oldukları yine şu anki adıyla Kanada’nın bilinen ilk ticari şirketidir.

11. Kanada İkinci El Piyasası

Kanadalılar eskiyen, kullanılmayan mallarını çoğunlukla atmaz – çoğunlukla ya evin önüne koyup başkalarının almasını sağlarlar, ya da “garage sale” olarak satışını yaparlar. Dolayısıyla Kanada’ya geldiğiniz zaman bazı ürünleri ikinci el almak isteyebilirsiniz. Bunun en önemli avantajı, kimi zaman oldukça düşük maliyetlerle oldukça iyi ürünlere erişme imkanı.

 

 

• • • Bazı evlerin önünde “Garage Sale” yapıldığını göreceksiniz. Genelde hafta sonu yapılan bu garaj satışları, evlerinde kullanmadığı ürünleri olan Kanadalıların ellerindeki bu ürünleri oldukça iyi fiyata çıkardıkları satış anlamına geliyor. Genellikle küçük elektronik aletler, kitaplar, ev eşyaları, lambalar, sehpalar garaj satışının en bilindik üyeleri.
    • Kijiji Kanada’nın en çok kullanılan ikinci el sitelerinden. Buraya üye olduktan sonra ikinci el ilanlarına teklif verebilirsiniz. Bazı durumlarda sıfır ürünler de bulunabiliyor.
    • Value Village, doğrudan gidip ikinci elde kıyafetten ev eşyasına her türlü şeyi çok uygun fiyatlara temin edebileceğiniz bir yer. Ben daha önce tenis raketi, çocuklar için bolca kitap ve bazı oyuncakları buradan aldım. Çocuklarla gezip tozmak oldukça keyifli.
    • İkinci el sitelerinden asla yatak ve mat almayın. Kanada’nın en büyük problemlerinden birisi tahtakurusudur ve eğer tahtakurusu eve musallat olursa bunları temizlemek çok zordur. Ayrıca dışarıda bulduğunuz ev eşyalarını da -çok geçerli bir sebebiniz yoksa- eve almayın, ya da aldıktan sonra iyice temizleyin.

• 12. Kanada’da College ve Üniversite Eğitimi

• İçeriğimizin bu bölümü henüz yazım aşamasında ve güncellenmeye devam edecek!
• Kanada’da öğrenci olarak geldiyseniz birçok öğrenci indirimden faydalanabilirsiniz. Bu linke tıklayarak konu ile ilgili yazımıza göz atmayı unutmayın!

13. Kanada’da İş Bulma Süreci

İçeriğimizin bu bölümü henüz yazım aşamasında ve güncellenmeye devam edecek! Bu sırada siz şimdilik Ontario’da saatlik 36 dolarak kadar kazanabileceğiniz işler için bu yazımıza göz atabilir ya da kendi kariyerinizde bir iş bulana kadar Uber nedir, nasıl yapılır konusu ile ilgili olarak aşağıdaki yazımızı okuyabilirsiniz:

Uber Nedir? Nasıl Başlanır? Nelere Dikkat Etmeli?

14. Kanada’da Doğum Yapmak

İçeriğimizin bu bölümü henüz yazım aşamasında ve güncellenmeye devam edecek. Bu sırada Gözde Eski Baran’ın Kanada’daki doğum macerasını anlatan serisinin 6 Aylık Hamileyken Kanada’ya Gelmek (Bölüm 1), Hamileyken Kanada’ya Göç (Bölüm 2) ve Hamileyken Kanada’da Doktor Bulmak (Bölüm 3) yazılarını linklere tıklayarak okumanızı öneririz.

• 15. Kanada’da Çocuk Eğitimi

   

  

  Şayet çocuklarınız varsa eğitimleri birçok  noktada önceliğiniz ouyor. Bu sebeple Kanada’ya yerleşirken bilmeniz gerekenler arasında öğrenmenizin şart olduğu birçok eğitim maddesini bu başlıkta derledim.

   

   

   

  • Zorunlu eğitim 6-16 yaş arası için 10 yıl sürmekte, bundan önce JK (Junior Kindergarten) ve SK (Senior Kindergarten) denen 2 senelik okul öncesi eğitim verilmektedir. İlkokul (elementary) 1. sınıftan 6. ya da 8. sınıfa kadar sürerken, bazı bölgelerde ortaokul eğitimi ve arkasından lise eğitimi (secondary) verilmektedir.
  • Kanada’da devlet okulları hakimiyeti vardır. Çocukların %95’e yakın bir kısmı ücretsiz olan devlet okullarına giderken %5 civarı ise özel okullara gider.
  • Çocuklarınız varsa ve 18 yaşından küçük iseler eve en yakın okula kayıt olmaları gerekiyor. Bunun için bölgesel okul idaresine (örn. Toronto için Toronto District School Board – TDSB) gidip başvuru yapmak gerekiyor. Başvuruda hangi belgelerin gerektiğini her bölgesel idarenin web sayfasından öğrenebilirsiniz.
  • Her okulun kendi puanı vardır ve 0-10 arasındaki bu puan Fraser Institute ve EQAO tarafından belirli kriterlere göre verilir. Bu puanı etkileyen kriterler arasında okulun özelliklerinin yanı sıra öğrencilerin başarı durumları da bulunur. Evinizin yakınındaki okulun puanını Fraser Institute web sayfasından öğrenebilirsiniz.
  • Eğer İngilizce yanında Fransızca eğitimi aldırmak isterseniz, “French Immersion” denen okulları seçmeniz gerekmektedir. Fransızca okulların hangi seneden itibaren Fransızca eğitimine başlayacağı bölgeden bölgeye değişir. Örnek vermek gerekirse Toronto bölgesinde SK seviyesinde başlarken, York bölgesinde 1. sınıf, Haltan bölgesinde ise 2. sınıftan itibaren Fransızca dersleri gösterilir.
  • Çocuklarınızın elementary ve secondary dediğimiz okullarda eğitim görmeleri için kayıt yaptırmadan önce oturacağınız evin yakınlarındaki okulları çok iyi incelemenizi tavsiye ederim. Bazı okullar o kadar iyidir ki aileler bu bölgelerde yıllarca yaşama planı yaparlar ve okul sınırlarındaki evleri satın alırlar. Bu amaçla kısa bir liste yapın ve Kanada’ya ayak bastıktan sonra birlikte çalışacağınız emlakçıya sizin için neyin önemli olduğunu özellikle belirtin.
  • 4 yaşından küçük çocuğunuzun olması durumunda, Kanada’ya ayak bastıktan ve bir evde kalmaya başladıktan sonra çocuğunuzun okulunda bir kreş (daycare) var ise, gidip isim yazdırmanızı, ya da sıra yoksa çocuğunuzu kayıt ettirmenizi öneririm. Özel kreşlerin maliyetleri devlet okullarına ait kreşlerin maliyetlerinden yaklaşık %50 daha fazladır. Bazı anne-babalar bebekleri daha doğmadan onları devlet kreşlerine sıraya yazdırmaktadırlar.
  • Ayrıca Kanada’da okul öncesi eğitim linkine tıklayarak konu ile ilgili olan yazımıza da ulaşabilirsiniz.
  • Kanada’da bulunan kütüphaneler ve “Community Center”lar, halkın bilgi sahibi olması, spor yapması ve paylaşması üzerine kurgulanmış. Evinizin yakınında bulunan bu noktalara hafta içi ve hafta sonu gidebilirsiniz. Kitap satın almak yerine kütüphanelerden kitap ödünç almak yolunu seçmenizi öneririm. Kütüphane kartı çıkarttıktan sonra yapacağınız bu işlemler sırasında çocuğunuzun kartını kullanmanız durumunda ödünç alıp unuttuğunuz kitaplar için daha düşük ceza ödersiniz.
  • Community Center’lara üye olarak spor salonlarından çok uygun fiyatlarla faydalanabilir, yüzme havuzlarını kullanabilir, haftalık eğitimlere (dans, müzik, çömlek yapımı vb) katılabilirsiniz. Community Center başta olmak üzere park ve eğlence merkezlerindeki aktivitelere katılmak için “Family Number” (diğer adıyla PIN) almanız gerekmektedir.
    

    Ufak Bir İpucu

  • Bulunduğunuz şehrin şehir kütüphanelerine üye olup kütüphane kartı aldıktan sonra birçok imkandan faydalanabiliyorsunuz. Örneğin şehir müzeleri için ücretsiz biletler alabilir ya da çocuğunuzun ilgi alanına göre çeşitli hobiler kazanması için LinkedIn Learning’i ücretsiz olarak kullanabilirsiniz. Toronto kütüphane kartı ile sağlayabileceğiniz avantajlara göz gezdirmek için linki tıklayabilirsiniz.

  16. Kanada’da Ne Giyilir?

  

  Kanada soğuk memleket, kabul etmek gerekir. Her ne kadar Toronto İstanbul ile benzer bir paralelde olsa da kışın yağan kar ve haftalar boyu hissedilen -20 derece kimi zaman insanı bezdiriyor.

  • Kanada’ya gelirken özel olarak Türkiye’den kar pantolonu, içlik, bot, mont vb. almayı tercih ederseniz (ki bu size daha uyguna mal olacaktır), Decathlon’dan alışveriş yapmanızı öneririm. Aldığınız ürünlerin etiketlerinde en düşük kaç dereceye kadar o ürünün dayanıklı olabileceğinin bilgisini bulabilirsiniz. Alabileceğiniz en düşük dereceyi almaya çalışın ve -10’dan daha yüksek sıcaklıkta dayanıklılığı olan ürünleri kesinlikle tercih etmeyin. Yaşadığınız şehre bağlı olarak -20 / -30’lara varan sıcaklıklara dayanıklı montlar satın almanız gerekebilir. Down dedikleri dolgu malzemesini tercih edin. Kuş tüylerinin en alt tabakasındaki yumuşak tüylerden oluşur.
  • Kanada’dan alışveriş yapayım garanti olsun derseniz yukarda da bahsettiğim Winners’a ek olarak Mountain Warehouse birçok farklı markaların ucuz olarak satıldığı kaliteli iki mağaza olmak ile birlikte Sporting Life, LL Bean, North Face , Sport Check gibi yerlerden de alışveriş yapabilirsiniz. Bunların yanında Roots Kanada’nın en bilindik ve ikonik markalarından birisidir ve hemen her türlü giyeceği satar.
  • Ailenin tüm fertlerinin iyi bir beresi, çocukların ayrıca kar maskesi ve kar pantolonu olsun. Kar çok yoğun yağdığı ve bazı yerlerde geç temizlendiği için montların da buna uygun şekilde yüksek olması gerekiyor.
  • Uniqlo‘dan herkese içlik temin edin. Mümkünse 2’şer tane olsun. İçlik dışarıdan gelen soğuğu önemli ölçüde keser.
  • Botlar için Sorel en bilinen ve garantili markalardan birisidir. Çocuklarınızın botlarını Sorel’den alabilirsiniz. Yine çocuklara mutlaka almanız gereken kar tulumları ve montları için Oshkosh en iyi markalardan birisidir.
  • Ayakkabı temin etmek için The Shoe Company‘ye uğrayın. Özellikle sezon sonu indirimleri fiyatları cazip bir noktaya çeker.
  • Türkiye’dekinin aksine Kanada’da alışveriş merkezleri sayıca az. Örneğin Toronto’da bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda AVM var. Buradaki AVM mantığı Türkiye’deki gibi büyük bir bina içerisinde sinemadan hipermarketine, kılık kıyafet alışverişinden çiçekçisine, lüks restaurantından eğlence merkezine aradığınız her şeyi bulabileceğiniz bir mantıkta değil. AVM’ler daha geniş bir alanda ve az katlı olarak inşaa edilmiş. Kanadalıların yaşam stili de zaten bizdeki AVM mantığına pek uygun değil çünkü hem yerel ve küçük işletmeleri desteklemeyi doğru buluyorlar hem de alışveriş yaptıkları yerde lüks bir restauranta gitmeyi ya da aynı binada saatlerce zaman geçirmeyi pek tercih etmiyorlar. Eğer AVM takıntınız yoksa uzun bir süre hiç bir AVM’ye gitmeden hayatınızı geçirebilirsiniz. Toronto’da bulunan en ünlü AVM’ler ise Toronto Eaton Centre ve Yorkdale Shopping Centre

  17. Kanada’da Araba Satın Almak ve Ehliyet

  

  Kanada’ya geldikten sonra kalacağınız yere ve ihtiyacınıza bağlı olarak bir araba temin etmeniz gerekebilir. Bu durumda nakit satınalma, kiralama ya da finansman şeklinde 3 farklı seçeneğiniz var.

  • • Öncelikle ne tür bir araba satın almanız gerektiğine karar verin. Aileler genellikle 4 çeker SUV araçları tercih ederler. Hem geniştir, hem güvenlidir, hem de Türkiye’deki SUV’lere göre çok daha az maliyetlidir.
    • Aracı nakit satın almak genellikle Kanadalıların yaptığı bir şey değil zira faizler oldukça düşük. Yine de ileride mortgage’a girecekseniz ve yaptığınız ödemeler ve borçlanmaların mortgage ödemelerinizi etkilemesini istemiyorsanız bu seçenek en iyisi.
    • Kanada’da araç kiralama en çok kullanılan yöntemlerden birisi. Bu yöntem her ay belirli bir ödeme yaparak aracı kullanma fırsatı veriyor. Genellikle 48 / 60 / 72 aylık kiralama süreleri oluyor ve bu sürenin sonunda isterseniz aracın kalan bedelini ödeyerek tamamını satın alıyorsunuz. Bu yöntemin avantajlarından birisi de aracın belli başlı küçük bakımlarının kiralayan firma tarafından üstlenilmesi.
    • Son bir yöntem de finansman. Burada aracın sahibi siz oluyorsunuz ve ödemeyi aylık olarak aracı satan firmaya (ya da bankaya) yapıyorsunuz. Genellikle kiralamadan biraz daha fazla aylık ödemeye denk geliyor.
    • Aracı temin ederken aynı zamanda sigortasını da yaptırmanız gerekiyor. Sigorta Kanada’da malesef oldukça yüksek maliyete sahip. Orta ölçekli bir SUV’yi ilk defa aldığınızda burada sürüş geçmişiniz olmadığından 250-350 dolar arası aylık sigorta maliyeti ile karşılaşmanız olası.
    • En iyi sigortayı araştırmak için Ratehub Insurance adresinden karşılaştırma yapabilirsiniz. Siz bilgilerinizi giriyorsunuz ve çeşitli firmalardan teklif toplanıyor. Ardından bir tanesini seçip devam ediyorsunuz.
    • Sigorta dışında bizim motorlu taşıtlar vergisine benzeyen bir “plaka vergisi” var. Bu vergi ise yılda 120 dolar ve her sene ödedikten sonra gelen küçük çıkartmayı arabanın plakasına yapıştırmanız bekleniyor.
    • Araba temin ettikten sonra en önemli noktalardan birisi trafik cezası yememek. Özellikle polisin durdurduğu cezalar trafik sigorta firması tarafından rapor edildiğinden ve sistemden çekildiğinden dolayı zaten yüksek olan sigortanız bir sonraki dönemde daha da yükselecektir. 400 dolarlık bir trafik cezasının sigortaya (ve dolayısıyla size) olan yükü 1000 dolardan fazla olabilir.
    • Türkiye’den geldikten sonra Türkiye ehliyetinizi maksimum 3 ay boyunca kullanabilirsiniz. Ehliyet alma işlemlerinin randevu durumuna göre 3 aydan daha uzun sürebileceğini göz önünde bulundurarak gelir gelmez Türkiye ehliyetinizi kullanabiliyor olsanız bile sürücü belgesi başvurularına başlamanızı öneririm.Ontario bölgesinde ehliyetler düşük sınıftan yükseğe doğru sırasıyla G1, G2 ve G olmak üzere 3 aşamalıdır. Türkiye’de 1 yılın üzerinde ehliyet sahibi olmanız durumunda tüm aşamaları beklemeye gerek kalmadan hızlandırabilirsiniz. Türkiye ehliyetinizi Ontario’ya çevirtmek ve hızlı bir şekilde G sürücü belgesi alabilmek için bu sayfayı kontrol etmeyi unutmayın.
    • Kanada’nın Ontario dışındaki eyaletlerine yerleşecek olan kişilere ehliyet alma konusunda yardımcı olmak ister misiniz? Ontario dışında eyaletlerdeki ehliyet işlemleri ile ilgili olarak yorum bırakın ya da bu iletişim sayfamıza giderek formu doldurun!
    • Ontario’da ehliyet almak ile ilgileniyorsanız bu yazımıza da göz atabilirsiniz.

  Ontario’da Ehliyet Alma Süreci

  18. Kanada’da İngilizceyi Geliştirmek

  

  Kanada’ya gelirken bilmeniz gerekenler arasında en önemli şey dil 🙂 Şaka bir yana hemen hemen herkesin aklındaki en büyük sorulardan birisi de İngilizce. Özellikle Türkler kendilerine İngilizce’yi çok dert ediyorlar. Bu bölümde bazı yöntemlerle bu sıkıntıyı en kısa şekilde atlatmanın yöntemlerini veriyorum.

  • • • Kanada’ya geldikten sonra bir süre anlama zorluğu çekebilirsiniz. Özellikle genç ve orta yaşlı kesimin kendine has bir dili ve İngilizce kullanımı var. Bunu aşmak için mümkün olduğu kadar kalabalık ortamlarda bulunup insanların nasıl ve ne konuştuğuna kulak kabartın.
      • Eğer İngilizce seviyeniz düşükse sizi rahatlatmalık bir bilgi: Kanada’da yaşayan insanların %15’i hiç İngilizce bilmiyor ve iletişim kuramıyor. Özellikle büyük şehirlerde aksanı olan insanlarla sürekli karşılacaksınız ve aksanlı konuşmayı normalleştireceksiniz. İnsanlar ne olursa olsun size aksanınız yüzünden kötü davranamaz ya da laf söyleyemez. Kimseye bunu yapabileceği bir ortam tanımayın.
      • Ontario Service’de iş bulma ve CV hazırlama gibi konularda eğitim veriliyor. Telefonla Türkçe hizmet de alabiliyorsunuz.
        İngilizceniz yetersiz ise ehliyet yazılı sınavını Türkçe alabilir, direksiyon sınavına da yanınızda bir tercümanla girebilirsiniz.
      • İngilizce bilip, buraya geldikten sonra iş bulup çalışanların önemli bir kısmı İngilizce dil problemlerini ortalama 2 sene sonra çözebildiklerini belirtiyorlar.
      • Altyazılı dizileri açıp izlemek en güzel dinleme becerisi edinme yöntemlerinden birisi. Altyazılar, aktörlerin ne dediklerini anlamanıza yardımcı olur. Böylece kişiler konuşurken ne söylediklerini okuyabilirsiniz. Ayrıca aynı anda hem okuma, hem de dinleme faaliyeti yapmış olursunuz. Bir başka avantaj da kelimelerin nasıl doğru telaffuz edildiğini öğrenmek.
      • TV kanallarından CBC, CP24 ve Bloomberg, radyo kanallarından Q107 (Toronto Rock Station) öneririm. Tüm bu kanallar oldukça akıcı ve temiz bir ingilizce kullanan spikerlere sahip.
      • Bazı kütüphanelerdeki ücretsiz konuşma gruplarına katılın. Mutlaka sosyalleşin ve mümkün olduğu kadar çok İngilizce konuşmaya çalışın.
      • Bunların dışında her zaman English Second Language (ESL) ismindeki İngilizce kurslarına kayıt yaptırabilir ve İngilizceyi yeni öğrenenlerle birlikte güvenli bir şekilde öğrenebilirsiniz.

  Kanada’da İngilizce dill eğitimi, college ve üniversiteler hakkında bilgi almak, bu konuda bir adım atmak istiyorsanız aşağıdaki linkten formu doldurarak uzaman lisanslı eğitim danışmanımıza ulaşabilirsiniz. (Bu kısım ve form Kanada Geyikleri ile alakalıdır)

  
  

  19.  Kanada’daki Turistik Bölgeler

  İçeriğimizin bu bölümü henüz yazım aşamasında ve güncellenmeye devam edecek 🙂 Eğer katkıda bulunmak isterseniz bizimle iletişime geçin!

  • • • Canada’s Wonderland: Canada’s Wonderland, dünyaca ünlü bir eğlence merkezi. Toronto şehir merkezinin 50 km kuzeyinde bulunuyor. Kanada’ya yeni gelenler için mutlaka ama mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir yer. 2019 yılında TIME dergisi editörleri tarafından ‘Dünyadaki En Mükemmel 100 Yer’ listesine layık görüldü.  Canada’s Wonderland’i detaylı olarak tanıtan yazımıza bu linkten ulaşabilirsiniz.

   

  Yazar: Görkem Çetin