Mezuniyet sonrası çalışma izni (PGWP) Kanada hükümetinin uluslararası mezunlara verdiği çok değerli bir açık çalışma izni ve bu sayede mezunlar Kanada iş deneyimi kazanarak kalıcı oturum iznine giden yolda avantaj elde edebiliyorlar. Ancak bu konuyla ilgili bilgi eksiklikleri ve yapılan yanlışlar bazen kişilerin geri dönüşü olmayan hatalar yapmalarına ya da haklarını bilmemeleri nedeniyle bazı önemli fırsatları kaçırmalarına neden olabiliyor.
1-Her okul size mezuniyet sonrası çalışma izni getirmez
Kanada’da bir öğrenim kurumunun uluslararası öğrencilere ev sahipliği yapmak için ilgili eyalet hükümetinden gerekli onayları almış olması gerekiyor. Gerekli onaylara sahip tüm öğrenim kurumlarına DLI (designated learning institution) deniyor. Öğrenci vizesi alabilmek için seçtiğiniz kurumun DLI olması gerekiyor ama her DLI, mezunlarına mezuniyet sonrası çalışma izni başvurusu yapma hakkı sağlayamıyor. Eğer hedefiniz Kanada’da öğrenim gördükten sonra iş deneyimi kazanmaksa okul seçiminizi bu doğrultuda yapmalısınız. Seçeceğiniz okulun bu uygunluğunun olup olmadığını kontrol etmenin en kolay yolu öncelikle bu bağlantıdan okulun adını bulmak. Okul için ‘offers PGWP-eligible programs’ sütununda ‘Yes’ yazılıysa bu, okulun sunduğu programlardan mezun olmanızın ardından çalışma izni başvurusu yapabilirsiniz anlamına gelir. ‘Yes’ diyorsa ama altında ‘details’ bağlantısı varsa o bağlantıya tıklayın ve verilen bilgileri inceleyin. Bu, o okulun yalnızca bazı bölümlerinin uygunluğu olduğu anlamına gelir.
2- Mezuniyet sonrası çalışma izni almak koşulsuz bir hak değildir
Bu çalışma iznini alabilmek için tam zamanlı öğrenci olmanız ve öğrenim süresi boyunca yarı zamanlı öğrenci statüsüne düşmemeniz gerekir. Son dönem bunun tek istisnasıdır- son dönem yarı zamanlı öğrenci olmanın mezuniyet sonrası çalışma izninize olumsuz bir etkisi olmaz. Öğrenim süresince okula ara vermeniz durumunda bu iznin geçerli bir nedeninin olması (sağlık, ailevi durumlar, vb), okul tarafından onaylı olması ve toplamda 150 günü geçmemesi gerekir.
3-Mezuniyet sonrası çalışma izni yenilenemez
Mezuniyet sonrası çalışma izni yaşam boyunca bir defa alınabilir. Bu nedenle bu süreci özellikleriniz ve hedefleriniz doğrultusunda iyi planlamalısınız. (Not: COVID-19 nedeniyle açıklanmış olan kamu politikası kapsamında uygunluğu olan kişilere mezuniyet sonrası çalışma iznini 18 ay uzatma hakkı tanındı ancak bu geçici bir uygulama.)
4-Mezuniyet sonrası çalışma izni ancak farklı bir kategoride çalışma izni ile uzatılabilir
Bu üç şekilde olabilir:
a) Mevcut çalışma izniniz, üzerinde işverenin adının yazdığı tür çalışma izni olarak uzatılabilir. Bunun için işverenin sizin için LMIA (Labour Market Impact Assessment) adı verilen başvuruyu yapması ve olumlu sonuç alması gerekir. (Bu yanlış kullanılan tabiriyle işverenin ‘sponsor olması’ oluyor. LMIA başvurusu teknik olarak mümkün olmakla beraber, işveren için zor bir süreç olduğu için tercih edilme olasılığı düşük.)
b) Çalışma izninizin süresi dolmadan kalıcı oturum izni başvurusu yaptıysanız ve başvuru kriterlerine uygunsanız ‘bridging work permit’ başvurusu yapma hakkınız olabilir.
c) Evliyseniz ya da ‘common-law’ kategorisine uyan bir partneriniz varsa, eşinizin ya da partnerinizin öğrenci statüsüne geçmesiyle başvurulabileceğiniz ‘spouse open work permit’ yoluyla çalışma izniniz uzatılabilir.
5- Mezuniyet sonrası çalışma izninizle kendi işinizi kurabilirsiniz ama…
Bu çalışma izni açık bir izin olduğu için kendi işinizi kurmanızın önünde bir engel yok. Ancak kendi şirketinizde edineceğiniz iş deneyiminin Express Entry’de Kanada deneyimi puanı getirmeyeceğini bilmeniz gerekir.
6- Mezuniyet sonrası çalışma izninizin çıkmasını beklemeden tam zamanlı çalışmaya başlayabilirsiniz
Hala geçerli bir öğrenim izniniz varken mezuniyet sonrası çalışma izni başvurusu yaptıysanız hemen tam zamanlı olarak çalışmaya başlayabilirsiniz. Bu deneyim NOC 0, A ya da B kategorisinde bir iş ise, bu süre Kanada deneyimi olarak puan getiren sürenin içinde sayılır. Yani 1 yıl Kanada deneyimi için saat işlemeye başlar.
7- Çalışma saatleri ile ilgili kuralları bilmelisiniz
Tam zamanlı çalışmanın bir üst sınırı yok ancak 1 yıl ‘nitelikli iş’ deneyiminizi hesaplarken 30 saat üzerini hesaba katmamalısınız. İş deneyiminizin Express Entry Kanada deneyimi kriterlerini karşılaması için en az 1 yıl ve en az 1,560 saat olması gerekiyor. Örnek: Bazı haftalar 40 bazı haftalar 25 saat çalıştınız. 40 saat çalıştığınız haftalar 25 saat çalıştığınız haftalardaki eksik saatleri telafi edemiyor. 40 saat çalıştığınız haftaları 30 saat olarak hesaba katmalısınız.
8- Mezuniyet sonrası, eşinizin çalışma izninin yenilenmesinin koşulu sizin ‘nitelikli iş’ kategorisinde olan bir pozisyonda çalışmaya başlamanıza bağlıdır
Normal şartlarda öğrencinin öğrenim izni ve eşinin/partnerinin çalışma izni okulun bitiş tarihinden 90 gün sonra bitecek şekilde verilir. Siz okulu bitirseniz de eşiniz/partneriniz çalışma izni süresinin bitimine kadar çalışabilir. Ancak onun izninin yenilenmesi sizin okulu bitirdikten sonra NOC 0, A ya da B kategorisinde bir işte çalışmaya başlamanıza bağlıdır. Bu işin yarı zamanlı ya da tam zamanlı olması gibi bir kriter bulunmuyor.