Kanada, 2023’te ikinci yıl üst üste en düşük doğurganlık oranını kaydetti. Demograflar, sosyologlar ve kayınvalideniz merak ediyor: Neden insanlar artık daha az çocuk sahibi oluyor?
İstatistik Kanada’ya göre, Kanada 2023’te kadın başına 1.26 doğumla, en düşük doğurganlık oranını kaydetti. Artık Güney Kore, İspanya, İtalya ve Japonya gibi “en düşük doğurganlık” ülkeleri arasında yer alıyor.
İstatistik Kanada, 2022 ile 2023 arasındaki düşüşün, doğurganlık çağındaki kadınların sayısındaki artışı yansıttığını ancak doğurganlık oranının 15 yılı aşkın bir süredir sürekli düştüğünü belirtti. Uzmanlar, yükselen yaşam maliyeti ve çevresel kaygı gibi bir dizi faktörün üreme kararlarıyla ilişkili olduğunu belirtiyor.
Ayrıca, daha fazla insan ebeveynliği hayatın ilerleyen dönemlerine erteliyor, bu da doğurganlık pencerelerini kısaltabiliyor.
Ancak, bunun önemli bir kültürel boyutu da var. Alberta Üniversitesi sosyoloji profesörü ve “Canadian Studies in Population” dergisinin editörü Lisa Strohschein, “Birkaç nesil önce olduğu gibi, çok çocuklu büyük aileler artık ideal değil,” diyor. “İnsanlar, hanelerin hayatta kalmasını sağlamak için çocuk sahibi olmanın ötesine geçerek, ebeveyn olmayı kişisel tatmin arzusuyla seçiyorlar. Ve ‘hayattan anlam çıkarmak için çok fazla çocuğa ihtiyacınız yok,'” diyor Strohschein.
Bu, yalnızca bir çocuk yetiştirenler için özel olarak tasarlanmış platformlarda da yansıyor. Örneğin, “One and Done” adlı subreddit’te 72,000 üye bulunuyor veya TikTok’ta #OneAndDone etiketiyle 21,500 video paylaşılmış durumda.
Sudbury, Ont. kentinden Jen Dalton gibi etkileyiciler de var; @oneanddoneparenting hesabının 55,500 takipçisi var.
Mayıs ayında yaptığı bir paylaşımda Dalton, “Artık uykusuz geceler ve doğum sonrası kaygı ve depresyon beni rahatsız etmiyor. Kendime odaklanacak zamanım var, aynı zamanda kızıma ve evliliğime de odaklanabiliyorum,” yazdı. “Hayatımızda güzel bir denge var.”
“Sadece İstemiyorlar”
Çocuk sahibi olmanın giderek daha maliyetli, zaman alıcı ve stresli olduğu gerçeği, ABD genel cerrahı tarafından verilen son halk sağlığı tavsiyesinde de yansıtıldı. Ağustos ayında Vivek Murthy, modern streslerin ebeveynlerin zihinsel sağlığı üzerindeki etkisi hakkında uyarıda bulundu ve günümüz ebeveynlerinin benzersiz zorluklarla karşılaştığını belirtti.
“Her arka plandan ebeveynler, çocuklarına mutluluk ve başarı için bir temel sağlamak istiyor. Ancak çok fazla kişi, gerekli olanı sağlayamayacaklarından veya çocuklarının tatmin edici bir yaşam sürmeleri için gerekenlere erişemeyeceklerinden korkuyor,” diyor Murthy raporda. Bunun üzerine, bazı uzmanlar ebeveynliğin daha yoğun hale geldiğini savunuyor. Veriler, günümüz ebeveynlerinin çocuklarıyla geçmiş nesillere göre daha fazla zaman harcadığını gösteriyor (daha fazla kadının tam zamanlı çalışmasına rağmen) ve modern ebeveynlik tarzı, bir çocuğun duygularını kabul etmeye odaklanıyor; bu da birçok ebeveyni tükenmiş hissettiriyor.
Ve bazıları için bu, hiç de çekici değil. Örneğin, 50 yaş altındaki ABD’li yetişkinlerin çocuk sahibi olma olasılığının 2018’de %37’den 2023’te %47’ye yükseldiği bildirildi. Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan 8,638 katılımcıyla yapılan bir anket, bu yetişkinlerin en yaygın sebebinin %57 ile “Sadece istemiyorlar” olduğunu ortaya koydu.
Kanada’da ise, 2022’de 15-59 yaş aralığındaki yetişkinlerin üçte biri, çocuk sahibi olmayı düşünmediklerini belirtti. İstatistik Kanada, daha genç katılımcıların daha az çocuk isteme olasılığının daha yüksek olduğunu ve bunun “finansal güvenlikteki farklılıklardan kaynaklanabileceğini” belirtti. Genel olarak, bu durum ekonomiye ve kültüre dayanıyor, diyor Carleton Üniversitesi sosyoloji ve antropoloji bölümünde sosyal demografi alanında çalışan doçent Rania Tfaily.
Tarihsel olarak, evlenmek ve çocuk sahibi olmak, yetişkinliğin belirleyici işaretleriydi, diyor Tfaily. Ancak bu işaretler giderek daha fazla bağımsızlık, ekonomik istikrar ve bireysel ilgi peşinde koşmakla değiştirildi.
“Çocuk sahibi olmak, onların refahını sağlamak için önemli bir zaman taahhüdü ve yatırım gerektiriyor,” diyor Tfaily. “Bunları göz önünde bulundurulduğunda ve çocuk sahibi olmanın artan maliyeti göz önüne alındığında, birçok kişi yalnızca bir veya iki çocuk sahibi olmayı ya da hiç çocuk sahibi olmamayı tercih ediyor.”
Bir Çocuklu Ailelerin Yükselişi
2021 nüfus sayımına göre, bir çocuklu aileler Kanada’daki en yaygın aile tipi ve o yıl çocuk sahibi olan ailelerin %45’ini oluşturuyor. (İki çocuklu aileler %38 ve üç veya daha fazla çocuklu aileler %16 oranında.) Bu toplamlar, tek ebeveynli aileler, birlikte yaşayan aileler ve üvey aileleri de kapsıyor.
Ekonomistler, çocuk sahibi olmanın genellikle miktar ile kalite arasında bir ticaret olduğunu belirtiyor. Yani sahip olduğunuz çocuk sayısı ile onların gelecekteki başarı ve refahı için ne kadar yatırım yaptığınız arasında bir denge var. Teoriye göre, herkesin sınırlı bir zaman, para ve sevgi kapasitesi var; geçmişte insanlar bu kaynakları daha fazla çocuk arasında yayarken, son yıllarda bu hesaplama tersine döndü, diyor Strohschein.
Örneğin, 2022’de Uluslararası Para Fonu (IMF), genellikle ebeveynler zenginleştikçe çocuklarının “kalitesine” (eğitim ve ek faaliyetler gibi) daha fazla yatırım yaptıklarını belirtti; bu da maliyetli. Ayrıca, IMF, çocuk yetiştirmenin ne kadar zaman alıcı olduğunu da not ediyor ve çocuk bakımına harcanan zamanın da maliyetli olduğunu, özellikle diğer taraftan daha fazla kazanabilecek anneler için. Bu nedenlerden ötürü, daha az çocuk sahibi oluyorlar. Ailelerin dünya genelinde küçüldüğü de bir gerçek; Aralık ayında “Proceedings of the National Academy of Sciences USA”da yayımlanan bir akrabalık çalışması, her ülke için uluslararası demografik verileri kullanarak 2095’e kadar 65 yaşındaki bir kişinin 1950’de olduğundan %38 daha az yaşayan akrabaya sahip olabileceğini öngördü. (Bu, hipotetik olarak 65 yaşındaki bir kişi üzerinden veri modellemesi ile belirlendi.)
Zamanla bu, daha fazla “dikey” aile ağları — büyük ebeveynler, ebeveynler, çocuklar — ve daha az “yatay akrabalar” (kuzenler, halalar ve amcalar gibi) anlamına gelebilir. Araştırmanın baş yazarı Diego Alburez-Gutierrez, CBC News’e yaptığı bir e-posta röportajında, “Fertility davranışları nesiller boyunca miras alınma eğilimindedir,” diyor. “Bu, büyük bir ailede büyüyen birinin daha fazla çocuk sahibi olmasının mümkün olduğu anlamına gelir; bunun tersine de geçerlidir.”
“Bu, aile boyutlarında bir kutuplaşmaya yol açabilir; bazı nüfus üyeleri büyük ailelere sahipken, diğerleri giderek daha küçük ailelere sahip olabilir,” diyor Alburez-Gutierrez.
Düşük Doğurganlık Tuzağı
Kanada’nın doğurganlık oranı 1970’lerden bu yana düşüşte, ancak geçmişte bu, büyük sayıda göçmenin kabul edilmesiyle dengeleniyordu, diyor Tfaily. Kanada’nın düşük oranının uzun vadede devam etmesi durumunda daha zorlayıcı hale geleceğini ekliyor.
“Böyle bir durumda, Kanada’nın nüfus büyümesi yavaşlayacak ve sonunda negatif hale gelecektir,” diyor Tfaily.
Doğurganlık oranı 1.3’ün altına düştüğünde, düşük doğurganlık tuzağı adı verilen kendini pekiştiren bir döngüyü başlatabilir, diyor Strohschein. Demograflar, 2000’lerin başında bu terimi türetti ve “sosyal atalet ve kendini pekiştiren süreçlerin, doğurganlık çok düşük olduğunda daha yüksek seviyelere geri dönmeyi zorlaştırabileceğini” açıkladı. Bu noktada, insanları ebeveyn olmaya ikna etmek daha zor hale gelir, çünkü çevrelerinde pek çok rol model görmezler, diyor Strohschein. Ve bir çocuğun sahip olmasının ideal olduğunu düşünmeye başlarlar — bu, Çin’in tek çocuk politikasının bir sonucu olarak yaşanan bir durumdur. Şimdi, BM, Çin’in nüfusunun 2100 yılına kadar yarı yarıya azalabileceği konusunda uyarıyor.
“Eğer Kanada kültüründe yalnızca bir çocuğun iyi olduğu düşüncesini yerleştirirsek, birkaç on yıl içinde Çin gibi oluruz,” diyor Strohschein. “One and Done” subreddit’inde, bazı ebeveynler kararlarını sorgularken, çocuklarının kardeşleri olmadığı için acı çekip çekmeyeceğini merak ediyor. Diğerleri ise bunun bir seçim olmadığını, tıbbi sorunlar veya ikincil infertilitenin daha fazla çocuk sahibi olmalarını engellediğini belirtiyor.
Ancak birçok kişi, yalnızca bir çocuk sahibi olmanın en iyi seçim olduğunu söylüyor.
“İki çocuklu, mutlu bir aile düşüncesini kafamdan atmak zor, ama bu kararı verdikten sonra ruh halim önemli ölçüde değişti,” diyen bir ebeveyn bu hafta yazdı.
