ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtajı yasallaştıran önemli bir karar olan Roe v. Wade’i bozabileceğine dair haberler protestoları ateşledi ve sınırın güneyinde kürtaj yapmak isteyen insanların giderek daha güvenli olmayan koşullar altında bunu yapmak zorunda kalacağına dair yeni korkular doğurdu.
Kanada-ABD sınırının her iki yanında da liberal milletvekilleri kürtaja yasal olarak erişim hakkını savunma sözü veriyorlar. Ancak konunun her iki ülkedeki farklı geçmişi dolayısıyla yaklaşımlar da farklı olacak gibi görünüyor.
Başbakan Justin Trudeau geçtiğimiz hafta konuyla ilgili olarak, Kanadalıların kürtaja güvenli ve yasal erişim hakkını koruyacağına dair söz verdi, ancak bunu nasıl gerçekleştireceği net olarak bilinmiyor.
Kürtaj hakkı Kanada’da, 1973 yılının dönüm noktası olan ve dünya çapında üreme hakları savunucuları tarafından kilometre taşı görevi gören Roe v. Wade kararında korunduğu gibi korunmuyor.
Kanada’da bu işlem 1988 Yüksek Mahkemesi kararıyla suç olmaktan çıkarıldı ancak yasaya erişimi güvence altına alan hiçbir yasa tasarısı kabul edilmedi ve Haklar ve Özgürlükler Sözleşmesi kapsamında anayasal bir hak olarak görülmedi.
Amerikalıların Kürtaj Hakkı Çöküşün Eşiğinde
Amerikalıların sahip olduğu bu anayasal hak çöküşün eşiğinde görünüyor. İlk olarak geçtiğimiz pazartesi Politico tarafından bildirilen Yüksek Mahkeme kararı taslağı mahkemenin 1973 kararını bozmaya ve eyaletlerin kendi kürtaj yasalarını oluşturma uygulamasını geri getirmeye hazır olduğunu öne sürüyor.
Trudeau ise konuyla ilgili olarak hükümetin kürtaj haklarını yasalarla düzenleyip düzenlemeyeceği sorulduğunda, “Bir kadının seçme özgürlüğü yalnızca kendisine aittir.” dedi.
Sağlık Bakanı Jean-Yves Duclos ve Kadının Statüsü Bakanı Marci Ien, hem mevcut hem de gelecekteki herhangi bir hükümet altında “kadın haklarının uygun şekilde korunmasını” sağlamak için “yasal çerçeveyi” incelediklerini sözlerine ekledi.
Geçen yılki kampanyada Liberaller, kürtaj hizmetlerinin hem tıbbi olarak gerekli olmasını hem de kamu tarafından finanse edilmesini sağlamak için Kanada Sağlık Yasası kapsamında düzenlemeler getirme sözü verdiler. Bu söz, Ottawa ve New Brunswick arasında, Fredericton’da özel bir klinik olan Clinic 554’e kürtaj için fon sağlamak zorunda olup olunmadığı konusundaki anlaşmazlıktan doğdu. Health Canada, 2020’den bu yana bu anlaşmazlığın bir sonucu olarak transfer fonlarından yaklaşık 270.000 dolar geri aldı.
Liberal House lideri Mark Holland, hükümetin Kanada’da kürtaj erişimini korumak için neler yapabileceği konusunda “varsayım yapmak için çok erken” dedi.
“Bence bir adım geri atıp doğru yaptığımızdan emin olmamız gerekiyor.” dedi ve ekledi, “Bu hükümet, bu hakların korunmasını sağlamak için her şeyi yapmaya hazır.”
Montreal’deki McGill Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü ve kürtaj uzmanı olan Kelly Gordon, ABD’de üreme hakları açıkça tehlikede olsa da, Kanada’da kürtaj hizmetlerine erişimin nispeten iyi olduğunu söyledi.
Hamilelikte kürtajın ne kadar geç yapılabileceğine ilişkin sınırların Kanada’da eyalet veya bölge düzeyinde belirlenip, mahkemeler tarafından değil tıp topluluğu tarafından uygulandığını sözlerine ekledi.
Parti liderleri tarafından ABD’nin durumu hakkında yorum yapmamaları konusunda uyarılan Muhafazakar milletvekilleri ise konuyla ilgili tartışmadan kaçındılar.
“Liberaller konuşmaktan daha fazlasını yapmalı.”
Bu arada NDP lideri, Liberallerin, kadınların her yerde kürtaja erişebilmelerini sağlamak hakkında konuşmaktan daha fazlasını yapması gerektiğini ifade etmek için bir basın toplantısı düzenledi.
Jagmeet Singh “Kırsaldaki veya Yerli topluluklar tarafından kendi bölgelerinde bu hizmete ulaşmak mümkün değil. Bu nedenle kadınlar kilometrelerce yol kat etmek zorundalar.” dedi ve ekledi “Liberaller Muhafazakarlarla kürtaj hakkı üzerine çekişmelerine kendilerini epey kaptırmış olsa da, iki taraf da erişimi artırmak adına bir girişimde bulunmadı.”
Trudeau, hükümetin kürtajla ilgili eylemlerini savundu ve bahsedilen topluluklar için cinsel sağlık ve üreme sağlığı bilgilerine ve hizmetlerine erişimi iyileştirmek için topluluk örgütlerine üç yıllık 45 milyon dolarlık bir fona işaret etti. Aynı zamanda hükümetin, durumu düzeltmek amacıyla ülke genelinde kürtaj erişiminin önündeki engelleri araştırdığını söyledi.
Ancak son seçimde verilen sözlerle alakalı şimdiye kadar eyleme geçilmedi. Hükümet üreme sağlığı ve hakları konusunda 10 milyon dolarlık bir bilgi portalı sözü vermişti ama geçen ayki federal bütçede bundan bahsedilmedi.
Gençlik örgütlerine “gençlerin cinsel sağlık ve üreme sağlığı ihtiyaçları” için vaat edilen 10 milyon dolarlık fon projesi de henüz gerçekleşmedi.
Kaynak: CTV News
