ABD Başkanı Donald Trump’ın Kanada’ya yönelik uyguladığı %25’lik tarifeler (Kanada enerjisi için %10) devreye girdikçe, en belirgin sonuç ABD tüketicilerinin milyarlarca dolarlık ek federal vergi ödemesi yapmak zorunda kalması olacak. Bu gelişmeler, her ne kadar ticaret savaşının etkileri Kanada için daha ağır olsa da, mevcut ekonomik projeksiyonlar ABD’de fiyat artışları, iş kayıpları ve gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) üzerinde belirgin bir düşüş olacağını gösteriyor.
Tarifelerin Ekonomik Etkisi: Yüksek Vergi Yükü ve Artan Maliyetler
Tarife, aslında ithalat üzerindeki bir vergiden ibarettir. 2023 yılında Kanada’dan ABD’ye yapılan ithalat yaklaşık 592,7 milyar Kanada doları seviyesindeydi. Bu tutarın 165 milyar doları enerji ürünlerine denk gelmekte. Trump’ın uygulayacağı %10’luk enerji tarifesi ve diğer Kanada ürünlerine yönelik %25’lik tarifeler, tüketim alışkanlıkları değişmediği sürece ABD ekonomisine yıllık yaklaşık 83,4 milyar dolar ek vergi yükü getirecek.
Bu rakam, 2023’te ABD federal hükümetinin topladığı toplam tüketim vergilerinin (yaklaşık 76 milyar dolar) üzerinde. ABD, her şişe içki, uçak bileti, sigara paketi ve galon benzin üzerinden tüketim vergileri toplarken, sadece Kanada’ya uygulanan bu tarifeler, bu vergilerin hemen iki katına çıkması anlamına geliyor.
Ayrıca, Meksika’dan ABD’ye yönelik %25’lik benzer tarifeler de düşünüldüğünde, durumun etkisi daha da artacak.
Ekonomik Projeksiyonlar: GSYİH, İş Kayıpları ve Hane Başına Artan Maliyetler
Washington merkezli Tax Foundation’a göre, Kanada ve Meksika’ya uygulanacak tarifeler sonucunda ABD GSYİH’sında %0,3 oranında bir düşüş, 286.000 iş kaybı ve hane başına yaklaşık 670 dolar ek maliyet artışı bekleniyor. Scotiabank’ın Kasım analizine göre ise, %25’lik tarifelerin tam misilleme ile uygulanması durumunda ABD GSYİH kaybı %0,9’a, Kanada’da ise %5,6’ya kadar çıkabilir. Misilleme olmadan ise bu rakamlar sırasıyla %0,9 ve %3,8 olarak öngörülüyor.
ABD tüketicileri, Kanada’dan gelen ürünlere yönelik tarifeler nedeniyle doğal olarak daha pahalı alternatiflere yönelmek durumunda kalacak. Kanada ihracatı, özellikle kereste, alüminyum, tahıl ve ham petrol gibi temel ürünlerde yoğunlaşmaktadır. Bu ürünler, alternatiflerinin daha pahalı olması nedeniyle ABD pazarında tercih edilmektedir. Örneğin, ABD her yıl 18 milyar dolar değerinde alüminyum ithal ediyor; Kanada, bu metali üretirken hidroelektrik enerjisinin avantajını kullanarak rekabetçi fiyatlar sunuyor. Ancak, Kanada alüminyumunun artık rekabet gücünü yitirmesi durumunda, ABD üreticileri alternatif kaynaklara yönelecek ve bu durum nihayetinde fiyatların yükselmesine neden olacaktır.
Bölgesel Etkiler: Sınır İllerinde Fiyat Artışları ve Altyapı Bağımlılığı
ABD’deki tarifelerin etkileri eşit dağılmayacak; özellikle Kanada sınırına yakın bölgeler bu durumdan en çok etkilenecek. Maine’den Cumhuriyetçi senatör Susan Collins, “Çoğu Maine’li evin ısınması için kullanılan ısıtma yağı %95 oranında Kanada rafinerilerinden temin ediliyor” diyerek, bölgedeki bağımlılığı vurguladı. Benzer şekilde, ABD’deki birçok bölge, Kanada’dan gelen jet yakıtı ve dizel yakıt gibi ürünlere bağımlı durumda.
ABD otomotiv sektörü de ciddi etkilenebilir. New York merkezli Council on Foreign Relations’ın bir değerlendirmesine göre, otomobil üreticileri, Kanada ve Meksika’dan temin edilen parçalara tam tarife oranında ödeme yapmak zorunda kalmaları nedeniyle araç başına yaklaşık 3.000 dolar ek maliyetle karşı karşıya kalabilir. Otomotiv sektörü, parçaların sınır ötesi defalarca geçiş yaptığı, son derece entegre bir yapıya sahip olduğundan, bu durum zincirleme etkiler yaratacaktır.
Ham petrol de benzer bir örnek teşkil ediyor. ABD rafinerileri, özellikle Alberta’dan gelen ve düşük maliyetli olan ham petrole bağlı olarak çalışıyor. Ancak, eğer Kanada petrolüne %25’lik ek vergi uygulanırsa, rafinerilerin yerli petrole geçiş yapması anında mümkün olmayacak ve bu durum yakıt fiyatlarının yükselmesine neden olacaktır. Bu nedenle Trump, ham petrol için daha düşük bir %10’luk tarife öngörmüştür.
Sonuç: Ticaret Savaşının ABD Tüketicisine Yansımaları
Trump’ın Kanada ve Meksika’ya yönelik uyguladığı tarifeler, ABD ekonomisinde ve tüketici cüzdanlarında önemli izler bırakacak. Yıllık ek vergi yükü, artan ürün fiyatları, iş kayıpları ve GSYİH üzerindeki olumsuz etkiler, ABD’de ticaret savaşının maliyetlerini gözler önüne seriyor. Özellikle Kanada sınırına yakın bölgeler ve otomotiv, enerji gibi kritik sektörlerde yaşanacak fiyat artışları, günlük yaşamı doğrudan etkileyecek.
