Küresel ısınmanın etkilerini ülke farkı olmaksızın ciğerlerimize kadar hissettiğimiz günlerden geçiyoruz. Türkiye’de meydana gelen orman yangınları ile birlikte bizim de Kanada’da ciğerlerimiz yanarken bir de Kanada orman yangınları konusunda ne durumda olduğuna bakmak istedik.
Kanada Orman Yangınları
Dünya ormanlarının yüzde dokuzuna sahip olan Kanada’nın yaz aylarında orman yangınları yaşaması normal olarak karşılanıyor fakat bu yılki yangın sezonu maalesef erken başlamıştı. Yangınların yoğunluğu ve toplam sayısı da daha önceki yıllara oranla daha yüksek. 6 Temmuz’da paylaştığımız Kanada’daki orman yangınları konulu haberden sonra ne yazık ki Kanada genelinde yüzlerce orman yangını, ülkenin batı kesiminde artan sıcaklıkların rekor kırmasıyla devam etti. Yangınların sonucu olarak yerleşim yerleri etkilendi, tahliyeler gerçekleşti ve gerçekleşmeye de devam ediyor.
Ülke’nin batı kesimi diye bahsettiğimiz eyalet British Columbia eyaleti ve eyalet genelinde 20 Temmuz’da orman yangınları sebebiyle olağanüstü hal ilan edildi.
21 Temmuz’da Global News’un paylaştığı bir haberde Kanada Kurumlar Arası Orman Yangını Merkezi (CIFFC) verilerine göre 21 Temmuz’a kadar toplam 3.925 orman yangınının kaydedildiği belirtiliyor. Bu sayı ise 10 yıllık ortalamanın üzerinde. Yine 21 Temmuz tarihine göre yanan toplam alan 1.250.348 hektar olup, bu 10 yıllık ortalamanın altında, ancak geçen yıla göre şaşırtıcı bir şekilde yüzde 450 daha yüksek.
British Columbia’da bulunan Whistler şehri İtfaiye Şefi ve Kanada İtfaiye Şefleri Birliği Başkanı John McKearney, Temmuz ortasına kadarki sürede gerçekleşen yangınların tüm orman yangını sezonunda gerçekleşen yangınları aştığını belirtmiş ve durumu göz korkutucu olarak değerlendirmişti.
En Kötü Orman Yangını Sezonu Ne Zaman Yaşandı?
Mevcut orman yangınlarının bir sonucu olarak Environment Canada’nın her ilde düşük hava kalitesi uyarıları endişe yaratırken, bu yangınlar kaydedilen en kötü yangınlar değiller. Natural Resources Canada’ya göre, son 25 yılda ortalama 7 bin 300 orman yangını meydana geldi. Yanan toplam alan her yıl büyük ölçüde değişiklik gösteriyor ancak yıllık ortalama 2,5 milyon hektar kadarlık bir ormanlık alan yanıyor. Bu alan ise Nova Scotia eyaletinin neredeyse yarısı ya da Güneydoğu Anadolu bölgesinin yarısından biraz daha azı kadar. Yani Kanada’da her yıl Türkiye’nin yüzde 3’ü kadarlık bir bölge yanıyor. Nüfus artışını, iklim değişikliği faktörlerini, çevre kirliliğini ve şartları daha da kötüye götürecek olan tüm diğer etmenleri göz ardı eder ya da hepsini 2021 yılındaki seviyesinde kalacakmış gibi düşünürsek, Kanada’da 33 yıl sonra Türkiye’nin yüz ölçümü kadarlık bir alan yanmış olacak.
Son kırk yıldaki Kanada ulusal verileri, 1989’un orman yangınları için en yoğun yıl olduğunu gösteriyor. Ulusal Ormancılık Veritabanına (NFD) göre, o yıl yaklaşık 12 bin orman yangını yaşandı ve tahmini 7,5 milyon hektarlık bir alan yandı.
1995, 7,3 milyon hektarlık alanın yandığı ve yaklaşık 8 bin 500 yangının kaydedildiği bir başka kötü yıldı.
Son on yıla baktığımızda ise, 2012 yılında 7 bin 910 ile en yüksek sayıda orman yangını yaşandı, ancak en fazla ormanlık alan 2014’te yandı.
2017’den bu yana, yanan alanda sürekli bir düşüş oldu, ancak bu eğilim şimdi tersine döndü.
Bununla birlikte, Toronto Üniversitesi Ormancılık ve Koruma Enstitüsü’nde profesör olan David Martell, zaman içindeki en büyük değişikliğin insanlar ve mülk üzerindeki etkisi olduğunu söyledi. Martell, “Son yıllarda, örneğin 10 ve 20 yıl öncesine göre tehdit altında olan daha fazla insan var” diye belirtti.
Kanada Orman Yangınları En Çok Hangi Bölgelerde Görülüyor?
Kanada orman yangınları iki ana alanda gerçekleşiyor: British Columbia’nın Güneyi ve Alaska’dan Newfoundland ve Labrador’a kadar uzanan kuzey ormanı. Profesör Martell, yıllar içinde bu bölgelerdeki kuru iklim, sık ormanlar ve bitki örtüsünün orman yangınlarına yol açabilecek bir ortam sağladığını belirtti.
İğne yapraklı ağaçlar ve kurumuş orman kombinasyonu ile yangın potansiyelini arttıran şartları meydana getirmiş olursunuz.
Bu yıl Whistler şehri İtfaiye Şefi ve Kanada İtfaiye Şefleri Birliği Başkanı John McKearney, daha önce görülmeyen yerlerde de bir dizi yangın çıktığını belirtti. Bunlar arasında British Columbia’daki Sun Peaks ve Whitecroft tatil beldesi de bulunuyor.
British Columbia Üniversitesi’nde (UBC) atmosfer bilimleri alanında doktora öğrencisi olan Christopher Rodell, Saskatchewan ve Manitoba eyaletlerinin de bu yıl aktif bir şekilde orman yangınlarına maruz kaldığını söyledi.
Aşağıdaki grafiklerde 2019-2021 yılları karşılaştırmasına göz atabilirsiniz. ‘Fire Danger’ yani Yangın Tehlikesi olarak belirtilen bu karşılaştırmada, bitki örtüsünü tutuşturmanın ne kadar kolay olduğunu, bir yangını kontrol etmenin ne kadar zor olabileceğini ve bir yangının ne kadar zarar verebileceğini göreceli olarak görüyoruz.
Yangın Mevsimleri Uzadı Mı?
Kanada’daki orman yangını mevsimi tipik olarak Nisan ayında başlar, Temmuz ayında zirveye ulaşır ve Ekim ayında sona erer. Ancak yakın zamanlarda, araştırmacıların fark ettiği üzere, zaman çizelgelerinde bir değişiklik var gibi görünüyor.
Kanada Orman Servisi’nde bir orman yangını araştırma uzmanı olan Lynn Johnston, “Yangın faaliyetinde bir artış görüyoruz – daha fazla alan yanıyor, daha fazla yangın çıkıyor, yangın mevsimi çok daha uzun sürüyor” dedi.
Doktora öğrencisi olan Christopher Rodell ise British Columbia’da benzeri görülmemiş sıcak hava dalgası nedeniyle orman yangını sezonunun bu yıl her zamankinden çok daha erken başladığını söyledi.
British Columbia’da genelde Haziran ayında bu kadar çok yangın çıkmaz. Sezon biraz daha geç başlar ve Ağustos ayında zirve yapar.
Martell, çalışmalarına dayanarak, kendisi ve meslektaşlarının hem Ontario hem de Alberta’da da orman yangını mevsimlerinin giderek uzadığını fark ettiklerini söyledi.
Kanada’da da Türkiye’de de içimiz yanarken göçmenler olarak hissettiklerimizi Evren Başer aşağıdaki yazısında dile getirmişti. Bu yazıya da göz atmayı unutmayın!
Kanada’da gerçekleşen orman yangınlarını resmi kaynaklardan takip etmek isterseniz bu linke tıklayarak Natural Resources Canada‘ya göz atabilirsiniz.
Kaynak: Global News
Kapak Fotoğrafı: Malachi Brooks on Unsplash
